Vrijwillig investeren in klimaat- en ontwikkelingsprojecten is een doeltreffende manier om bij te dragen aan de klimaatactie. Het kan echter ingewikkeld lijken hoeveel en waarom u nu voor CO2-rechten moet betalen.
Organisaties die vrijwillig hun CO2-voetafdruk compenseren met CO2-rechten, betalen prijzen die varieren tussen de 3 en 10 euro per ton. Hoewel wij u door het proces kunnen loodsen, willen wij met dit artikel meer duidelijkheid verschaffen over hoe CO2-rechten worden gewaardeerd, rekening houdend met de verschillen tussen de projecten die ze uitgeven.
Vrijwillige CO2-markt
Er zijn verschillende manieren om een CO2-credit te waarderen, hetzij door de marktdynamiek als leidraad te gebruiken, hetzij door een project te prijzen op basis van de kosten ervan of op basis van de waarde die een project oplevert. De prijsstelling varieert echter ook naargelang het type project en kan zelfs binnen hetzelfde type projecten verschillen (zie figuur 1). In dit artikel worden enkele van de redenen voor dit verschil belicht, en wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste factoren waarmee rekening moet worden gehouden bij de aankoop van CO2-rechten.
Figuur 1: Verhandeld volume, gemiddelde prijs en prijsklasse per projecttype, 2015
Kwalitatieve aspecten van een project die verder gaan dan CO2
Hoewel alle projecten in het kader van de Gold Standard en Verra effecten moeten sorteren op het gebied van duurzame ontwikkeling die verder reiken dan klimaatzekerheid, bieden verschillende projecttypes verschillende niveaus van voordelen. Zo levert een grootschalig windproject in Turkije meer voordelen op voor het land, zoals betere toegang tot schone technologieën, plaatselijke werkgelegenheid, meer energieonafhankelijkheid en meer sociale stabiliteit.
Terwijl een project voor verbeterde kooktoestellen in Rwanda de mensen op gemeenschapsniveau ten goede komt. Het vermindert de luchtvervuiling binnenshuis en verbetert de gezondheid van vooral vrouwen en kinderen. Er is minder hout nodig, waardoor ontbossing wordt tegengegaan en gezinnen geld kunnen besparen, en er is minder tijd nodig om hout te verzamelen, waardoor er meer mogelijkheden zijn voor scholing en sociale activiteiten. Waarde van de voordelen die verder gaan dan CO2. De mate waarin organisaties bereid zijn te betalen voor deze kwalitatieve aspecten, spelen een belangrijke rol in de totstandkoming van de prijs van deze credits.
Figuur 2: Monetaire waarde van effecten van projecten per ton verminderde CO2-uitstoot update december 2019
Grootte en locatie van het CO2-compensatieproject
De omvang van het project kan van belang zijn bij het bepalen van de kosten van de toegekende rechten. In veel gevallen zijn het de kleinschalige projecten die de grootste positieve effecten hebben, maar deze kleinere projecten zijn vaak duurder om uit te voeren en leveren minder CO2-rechten op, waardoor het moeilijker wordt de uitvoeringskosten terug te betalen, tenzij de rechten tegen hogere prijzen worden verkocht.
Ook de locatie van een project kan een doorslaggevende factor zijn die de prijs beïnvloedt. Voor sommige landen is het moeilijk om emissiereductieprojecten uit te voeren door een gebrek aan infrastructuur of middelen, of omdat ze als zeer riskant worden beschouwd, zoals regio’s die onder conflicten lijden. Toch zijn het vaak juist deze regio’s die het meest profiteren van de uitvoering van klimaat- en ontwikkelingsprojecten. Er zijn instrumenten en mechanismen ontwikkeld om het aantal projecten in dergelijke regio’s te helpen verhogen, maar om deze binnen de vrijwillige CO2-markt lonend te maken, zouden de rechten tegen een hogere prijs moeten worden verkocht.
De prijzen kunnen ook variëren naar gelang van de beschikbaarheid van rechten uit een bepaald land; volgens het laatste verslag over de stand van zaken op de vrijwillige CO2-markt, gepubliceerd door Ecosystem Marketplace, werden bijvoorbeeld carbon credits van windprojecten in India (die er in overvloed zijn) verkocht voor gemiddeld 1,2 dollar per ton, vergeleken met die uit de VS, die doorgaans verkocht werden voor 3,7 dollar per ton.
Ten slotte kan de prijs die een organisatie bereid is te betalen, afhangen van de doelstellingen en de belangrijkste prioriteitsgebieden van de organisatie. Sommige willen bijvoorbeeld meer betalen voor een project dat nauw verbonden is met hun product of hun toeleveringsketen of dat zich bevindt in een regio die gelinkt is aan hun maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) doelstellingen.
Project vintage
Een andere markttrend die van invloed is op de prijsstelling, is de leeftijd van de CO2-rechten, d.w.z. wanneer de emissiereductie heeft plaatsgevonden. Gold Standard en ook Verra stelt dat het – zolang het aan de criteria van een gerenommeerde standaard voldoet – niet uitmaakt of de emissiereductie dit jaar of vijf jaar geleden heeft plaatsgevonden. In zekere zin zou men, gezien de urgentie van het klimaatneutraal maken van de economie en de langdurige gevolgen van CO2-uitstoot in de atmosfeer, kunnen stellen dat een emissie die vijf jaar geleden is vermeden of verminderd, zelfs nog waardevoller is. Het vermijden van oude jaargangen kan onbedoeld projectontwikkelaars straffen die de risico’s hebben genomen om projecten eerder op te starten.
Verschillen in emissiereductiemethodologieën
De prijzen kunnen variëren binnen hetzelfde projecttype en dit kan vaak verband houden met de voor het project gebruikte methodologie. Uit het rapport “State of the Voluntary Carbon Market” van Ecosystem Marketplace blijkt bijvoorbeeld dat compensaties voor vermeden “ongeplande” ontbossingsprojecten (waarbij de ontbossing wordt aangestuurd door kleinschalige landbouw of illegale houtkap) een hogere prijs opbrengen dan voor vermeden “geplande” ontbossingsprojecten, waarbij de ontbosser (meestal een grootgrondbezitter of -bedrijf) een wettelijk kaalkapplan heeft dat vervolgens vrijwillig wordt gewijzigd.
Kwaliteit van het project
Zoals bij elke aankoop is de kwaliteit van het project een belangrijke factor die de prijs beïnvloedt. Op de CO2-markt kan de kwaliteit van een project worden beoordeeld aan de hand van de standaard waarmee het is gecertificeerd. Gold Standard en ook Verra streeft ernaar dat elke dollar die in een project wordt geïnvesteerd, zoveel mogelijk voordelen oplevert, zowel vanuit klimaat- als ontwikkelingsoogpunt. Zij doen dit door erop aan te dringen dat bij projecten een participatieve benadering wordt gehanteerd via betrokkenheid van lokale belanghebbenden, zodat zij in staat worden gesteld het project te onderhouden en uit te breiden voor een grotere impact.
Projecten moeten voldoen aan sociale en milieuwaarborgen. Het bestuur is transparant. En de resultaten zijn langdurig, consistent en vergelijkbaar, zodat men er zeker van kan zijn dat alles wat wordt geclaimd reëel en kwantificeerbaar is. Het is vanwege deze aanpak dat deze organisaties worden ondersteund door een technische adviescommissie van vooraanstaande deskundigen. Daarnaast worden zij gesteund door een netwerk van meer dan 80 NGO’s, die ervoor zorgen dat projecten die zijn gecertificeerd volgens de Gold Standard en Verra van de hoogste kwaliteit zijn – wat het risico vermindert voor iedereen die CO2-rechten wil kopen. Maar, zoals voor alles van kwaliteit, hangt er een prijskaartje aan deze zorgvuldigheid.
Schaalvoordelen en goede communicatie
Er zijn nog andere factoren die niet direct verband houden met het project zelf, maar wel van invloed kunnen zijn op de prijs die voor CO2-rechten wordt betaald. Een voorbeeld daarvan is het aantal rechten dat wordt gekocht. Grotere organisaties met een aanzienlijke footprint kunnen soms profiteren van schaalvoordelen wanneer zij in één keer grote hoeveelheden CO2-rechten kopen, omdat deze tegen een gereduceerde prijs kunnen worden verkocht vanwege de zekerheid die zo’n investering in het project biedt.
Ten slotte zijn kopers vaak bereid meer voor een project te betalen als extra diensten worden geleverd, zoals toegang tot communicatiemiddelen zoals projectinformatie, bijdrage aan de Sustainable Development Goals (SDGs) en afbeeldingen of strategieën die een organisatie helpen om de impact die zij heeft gemaakt met succes aan hun stakeholders en klanten te communiceren.
De waardering van een project is altijd enigszins subjectief, gebaseerd op de idealen, doelstellingen en eisen van een organisatie. Net als op de vastgoedmarkt helpt het feit dat organisaties zich bewust zijn van de waarde van een project, de omvang, locatie, leeftijd en kwaliteit ervan, om de juiste projecten te vinden die zowel qua prijs als impact aan hun doelstellingen voldoen.
