Samenvattend, CO2-compensatie is het praktische proces (de actie) dat de aanzet geeft tot een CO2-recht. Dat wil zeggen, CO2-compensatie omvat een project – zoals een project voor hernieuwbare energie of cookstoves – dat broeikasgassen uit de atmosfeer verwijdert of vermijdt.
Het CO2-recht is dan de tastbare maatstaf die illustreert hoeveel CO2 uit de atmosfeer is verwijderd of vermeden via een bepaald CO2-compensatieproject. Eén CO2-recht vertegenwoordigt één ton CO2.
Het is onvermijdelijk dat de meeste organisaties gaan investeren in CO2-compensatie om uiteindelijk in 2050 Net Zero te bereiken naarmate hun activiteiten steeds minder CO2 uitstoot veroorzaken
Hierin zijn een drietal belangrijke vragen te onderscheiden:
- Wat is CO2-compensatie?
- Wat is het verschil tussen CO2-compensatie versus CO2-recht?
- Kan CO2-compensatie de klimaatverandering effectief verminderen?
CO2-compensatie beschrijft de vermindering of verwijdering van CO2 of ander broeikasgas met behulp van een proces dat broeikasgassen meet, volgt en afvangt om te compenseren voor de emissies van een entiteit die elders worden uitgestoten. Broeikasgassen worden vastgelegd met behulp van projecten zoals boomplantprogramma’s, hernieuwbare energie, CO2-afvangprogramma’s of projecten op huishoudelijk gebied.
CO2-compensatie werkt volgens het volgende principe: het maakt niet uit waar broeikasgasemissies worden verminderd of geabsorbeerd, omdat broeikasgassen zich wereldwijd in de atmosfeer mengen. Daarom kunnen bedrijven investeren om hun impact op het milieu te minimaliseren.
CO2-compensatie kan op individueel of op organisatieniveau worden gedaan. Veel bedrijven kiezen ervoor om vrijwillig te investeren in CO2-compensatieprojecten om hun CO2-footprint te verkleinen. Om dit te doen, moeten organisaties zich bewust zijn van hun impact door te starten met het berekenen van de CO2-footprint.
Hoe werken CO2-compensatieprojecten en CO2-rechten?
CO2-rechten zijn verhandelbaar op de vrijwillig CO2-markt. Een organisatie investeert met CO2-rechten vervolgens in een duurzaam klimaatproject om de eigen uitstoot in evenwicht te brengen.
Deze projecten kunnen worden gegroepeerd in twee hoofdcategorieën: CO2-verwijderings- en CO2-vermijdingsprojecten. Ze leveren beide gecertificeerde CO2-rechten en zijn even belangrijk in de strijd tegen klimaatverandering.
CO2-verwijdering (carbon removal)
CO2-verwijdering – ook wel removal genoemd – is de eliminatie van CO2-emissies, door absorptie, nadat ze in de atmosfeer zijn gekomen. CO2-verwijdering kan op twee manieren plaatsvinden:
Technologische CO2-verwijdering: gespecialiseerde technologie die CO2 uit de atmosfeer haalt, zoals Direct Air Capture (CO2 wordt door chemische processen uit de atmosfeer verwijderd). Voor meer effectiviteit moet CO2 direct worden onderschept waar het vrijkomt, vaak in de buurt van industriële locaties. Je hebt misschien ook gehoord van Carbon Capture Utilization and Storage (CCUS), wat verwijst naar het proces van het afvangen van CO2 en het permanent opslaan of omzetten in waardevolle producten (zoals methanol).
Natuurlijke CO2-verwijdering: het vergroten van het vermogen van een bos om CO2 uit de atmosfeer te halen door middel van fotosynthese. Dit door bestaande bossen en regenwouden te behouden en nieuwe te creëren door herbebossing en duurzaam bosbeheer. Mangroven hebben ook een hoog CO2-absorptievermogen. Andere projecten zijn landbouwprojecten (Carbon Farming).
Bosbouwprojecten zijn niet de goedkoopste compensatieoptie, maar ze worden vaak gekozen vanwege hun vele voordelen buiten de CO2-rechten die ze aanbieden. Het beschermen van ecosystemen, dieren in het wild en sociaal erfgoed zijn belangrijke onderdelen van zo’n project.
Er is een grijs gebied in bosbouwcompensatie. In het verleden was het moeilijk om te onderscheiden hoeveel CO2 wordt verminderd door bosbouwprojecten. Gelukkig zijn dankzij opkomende nieuwe technologieën de methoden voor duurzame herbebossing en het berekenen van de voordelen sterk verbeterd.
CO2-vermijding (carbon avoidance)
CO2-vermijding is het tegengaan van CO2-uitstoot door bepaalde activiteiten. Hieronder vallen verschillende soorten projecten.
Compensaties voor hernieuwbare energie helpen bij het bouwen of onderhouden van voornamelijk zonne-, wind- of waterkrachtlocaties over de hele wereld. Door in deze projecten te investeren, verhoogt een bedrijf de hoeveelheid hernieuwbare energie op het net, creëert het banen, vermindert het de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en versterkt het de wereldwijde groei van de sector.
Neem bijvoorbeeld windenergie in Taiwan. Dit project biedt een regio toegang tot hernieuwbare energie. Het vermindert de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en creëert banen in de regio. Bovendien worden de winsten van de verkoop van CO2kredieten vaak teruggekoppeld naar lokale gemeenschapsprojecten.
Gemeenschapsprojecten helpen vaak om energie-efficiënte methoden of technologie te introduceren in onontwikkelde gemeenschappen over de hele wereld. Er zijn veel potentiële voordelen aan deze projecten die de CO2-rechten ver overtreffen. Projecten als deze helpen niet alleen om hele regio’s duurzamer te maken, ze bieden ook werkgelegenheid en onafhankelijkheid die gemeenschappen uit de armoede kunnen halen.
Het Clean water project in Eritrea biedt bijvoorbeeld schoon water aan gemeenschappen door waterputten te repareren en te financieren. Hoe vermindert dit de CO2-uitstoot? Gezinnen hoeven niet langer brandhout te verbranden om water te koken, wat lokale bossen beschermt, minder ziektes door het gebruik van vervuild water. Naast de gezondheids- en milieuvoordelen creeert dit project werkgelegenheid waardoor economische onafhankelijk ontstaat.
Het Cookstoves project in Ghana vervangt traditionele kookmethoden zoals het verbranden van hout en houtskool vaak in huis, door efficiente kooktoestellen. Dit vermindert de schadelijke gezondheidseffecten van rook binnenshuis,evenals de gevolgen van ontbossing. Dit project biedt ook werk aan vrouwen in de regio.
Een van afval naar energie (waste-to-energy) project omvat vaak het vastleggen van methaan en het omzetten in elektriciteit. Soms betekent dit het afvangen van stortgas, of in kleinere dorpen, menselijk of agrarisch afval. Op deze manier kunnen afval-energieprojecten gemeenschappen op dezelfde manier beïnvloeden als efficiënte kachels of schoon water.
In Vietnam is een project opgezet om vuilnisstortplaatsen tegen te gaan. Het gaat om het trainen van de lokale bevolking om biogasvergisters te bouwen en te onderhouden die afval omzetten in betaalbare, schone en duurzame energie. Dit vermindert het methaan dat vrijkomt in de atmosfeer.
Wanneer mag CO2-compensatie ingezet worden?
Het volledig reduceren van CO2-emissies door middel van mitigatiemethoden is niet altijd mogelijk, het is wel een eerste vereiste voordat CO2-compensatie ingezet kan worden.
Het is ook zeker waar dat alleen het ondersteunen van verwijderingsprojecten het initiële probleem van broeikasgasemissies die in de atmosfeer vrijkomen, niet aanpakt. We moeten onze uitstoot verminderen en innovatieve manieren vinden om de reeds aangerichte schade te beperken. Bovendien moeten bestaande CO2-putten zoals bossen worden beschermd terwijl er nieuwe worden gecreëerd.
CO2-compensatie gaat over het vinden van oplossingen voor klimaatverandering. CO2-compensatie stelt ons in staat om te erkennen dat we het probleem financieren, maar we kunnen ook investeren in de oplossingen door de regels van compensatie te volgen.
Elk project moet een goedkeuring van derden krijgen, via certificeringen zoals Gold Standard, VCS, REDD(+), BER’s en CER’s. De CO2-reductie, -vastlegging (‘capture’) en -verwijdering (‘removals’), oftewel de geverifieerde emissiereducties, worden nauwkeurig gemonitord en verhandeld in de vorm van CO2-rechten, die bijdragen aan de projectfinanciering.
Daarnaast moeten projecten voldoen aan ten minste drie van de 17 Sustainable Development Goals.
En, dit is vaak het lastigste deel van CO2-compensatie om te begrijpen, maar theoretisch is het eenvoudig. Additioneel betekent dat de door het project behaalde emissiereducties “above business as usual” moeten zijn. Dat betekent dat ze niet zouden zijn behaald als het project niet was uitgevoerd. Door in CO2-rechten te investeren, financier je rechtstreeks klimaatactie en duurzame ontwikkeling.
De voordelen van CO2-compensatie
Zoals bij elke discussie is het belangrijk om beide kanten te overwegen. Nu we de problemen hebben aangepakt, laten we eens kijken naar de voordelen die CO2-compensatieprojecten met zich meebrengen.
Voordeel # 1: CO2-compensatie verhoogt het bewustzijn rond de klimatologische effecten van bedrijfsactiviteiten en informeert en communiceert ook de problemen van klimaatverandering. Dankzij deze inspanningen zijn steeds meer bedrijven zich bewust van hun impact en zijn ze nu bereid om te handelen.
Voordeel #2: Door een prijs te zetten op CO2-uitstoot, werkt CO2-compensatie als een soort belasting in die zin dat de werkelijke kosten van een vervuilende activiteit worden gerealiseerd. Door compensatie, hoewel vrijwillig, wordt de prijs van een broeikasgas uitstotende activiteit verhoogd, wat betekent dat consumenten op zoek gaan naar minder CO2 intensieve alternatieven. Dit verandert het spel in het bedrijfsleven, omdat organisaties worden gepusht om te verduurzamen en hun CO2-uitstoot te verminderen.
Voordeel # 3: Het geld dat wordt geïnvesteerd in CO2-compensatieregelingen wordt gebruikt om emissies te verminderen en gemeenschappen te ondersteunen. In die zin fungeert compensatie als een klimaathefboom.
Hoe kunnen wij helpen?
Het is belangrijk om stappen te ondernemen om de CO2-footprint zoveel mogelijk te verkleinen voordat je CO2-compensatie overweegt. CO2-rechten mogen zeker niet worden gebruikt door een organisatie om alleen maar te compenseren zonder een reductieplan. CO2-compensatie is een waardevol hulpmiddel en wanneer het wordt gebruikt om de mitigatie-inspanningen van een bedrijf aan te vullen, creëert het een echt duurzame en robuuste basis.
Bij Groenbalans bieden we uitgebreid advies om de footprint van onze klanten op een duurzame manier te verkleinen. Wij kunnen ondersteunen bij energie-efficiëntie, oplossingen voor hernieuwbare energie, het monitoren van CO2-emissies en CO2-rechten of te wel wij bieden een volledig programma op weg naar Net Zero in 2050.