Nederland werkt aan de energietransitie: de overstap van fossiele brandstoffen op duurzame bronnen zoals zon en wind. Dat gebeurt ook op regionaal niveau in een Regionale Energie Strategie (RES), waar overheden, inwoners, bedrijven en maatschappelijke partners samenwerken. De plannen daarin hebben gevolgen voor het mkb-bedrijfsleven en bieden kansen.
De Regionale Energie Strategie (RES)
In 2019 presenteerde het kabinet het Klimaatakkoord, de Nederlandse uitwerking van de internationale klimaatafspraken van Parijs (2015). Hierin staat onder andere dat Nederland de CO2-uitstoot sterk gaat verminderen. Op dit moment werken 30 energieregio’s hun plannen daarvoor uit in een Regionale Energie Strategie (RES). Hierin staat bijvoorbeeld waar en hoe duurzame elektriciteit op land (wind en zon) kan worden opgewekt en energie kan worden bespaard. Maar ook welke alternatieve warmtebronnen beschikbaar zijn in een regio als wijken en gebouwen van het aardgas af gaan.
Aan een RES wordt samengewerkt door maatschappelijke organisaties, overheden en inwoners, maar ook het bedrijfsleven is een partner. Als MKB is er samen veel kennis en expertise. Denk aan iemand die bezig is met warmtenetten of grootschalige zon op bedrijfsdaken. Zij kunnen inhoudelijk meepraten en kennen de problemen en uitdagingen. Deze ondernemers zijn echte deskundigen, en dat maakt ze een onmisbare gesprekspartner.
Het bedrijfsleven aan tafel
Ondanks dat de RES’en, zeker voor het MKB, vaak nog vrij abstract zijn en gaan over een langere periode, liggen er dus nu al kansen om aan te haken. Het bedrijfsleven is daarom in een aantal regio’s vertegenwoordigd binnen onder andere adviesraden en werkgroepen die onderdeel zijn van de RES. Vaak gaat het daarbij om belangenorganisaties, zoals VNO-NCW of LTO. Zij weten wat er lokaal en regionaal speelt en vergroten het democratisch gehalte van de RES. De organisaties dragen eraan bij dat de belangen van de ondernemers goed worden behartigd.
Kansen voor het MKB
Uiteindelijk zal de overstap op duurzame energiebronnen ook voor het mkb gevolgen hebben, bijvoorbeeld als bedrijfsdaken gebruikt gaan worden voor zonnepanelen. Maar ook nu al kun je de gevolgen merken van de plannen binnen de energietransitie. In Flevoland worden nieuwe bedrijven niet meer aangesloten op gas. En dat heeft nu al gevolgen als je bedrijf warmte nodig heeft.
Ook als je niet aan tafel zit bij de RES’en, krijg je dus te maken met de gevolgen ervan. Toch biedt het ook kansen. In Nederland gaan we straks aan de slag met windmolens en zonneparken, en daar ligt natuurlijk een rol voor ondernemers. Maar ook innovaties op het gebied van energie zijn heel belangrijk. Denk bijvoorbeeld aan experimenten met waterstof en geothermie. Deze ontwikkelingen staan nog in de kinderschoenen, maar het zijn mogelijkheden die wel benoemd en overwogen moeten worden. Ondernemers kunnen hier op aanhaken.
Aandacht voor het bedrijfsleven
Toch is het bedrijfsleven niet in elke regio al even goed aangehaakt. In Flevoland zijn de ondernemers echt onderdeel van het overleg. In andere regio’s worden ze wel geconsulteerd maar zijn ze geen onderdeel van het politiek-bestuurlijke proces. Toch wordt er wel breder gekeken dan alleen naar gemeenten, waterschappen en provincies en worden steeds meer partijen betrokken naarmate de plannen concreter worden.”
Meedenken en -doen door het MKB
De vraag blijft dus hoe ondernemers goed betrokken kunnen worden. Wat belangrijk is voor ondernemers wanneer zij deelnemen aan gesprekken over de RES, is dat ze niet alleen aan tafel zitten uit eigenbelang. Als ondernemers breder meedenken, zijn ze gelijkwaardige gesprekspartners voor de regio’s. En dan zijn er ook echt kansen, dat blijkt wel in Flevoland.
Het advies is daarbij om contact op te nemen met lokale en regionale belangenorganisaties. Deze organisaties weten wat er speelt en kunnen je daarvan goed op de hoogte stellen. De organisaties hebben professionele mensen in dienst en zijn voor alle ondernemers aanspreekbaar. Dat kan ook via lokale verenigingen.
Meer informatie
- Nationaal Programma RES: Het Nationaal Programma RES ondersteunt de regio’s bij het maken van de RES.
- RES-regios op de kaart
- LTO Nederland
- Windunie Groep: Zon op dak of veld
Dit artikel is gebaseerd op een interview met Theo van Bruggen, projectleider van de Expertpool binnen het Nationaal Programma RES, en Geert-Jan Pastoor, namens VNO-NCW lid van de adviesraad van de RES in Flevoland op Klimaatplein.com.