Woensdag presenteerde de Europese Commissie de nieuwe plannen die ervoor moeten zorgen dat de EU in 2030 55 procent minder CO2 uitstoot. Dit raakt niet alleen de industrie maar ook de burger.
Deze CO2-reducties zijn de komende 10 jaar van cruciaal belang om van Europa tegen 2050 het eerste klimaat neutrale continent ter wereld te maken. De Europese Green Deal vormde de blauwdruk voor deze ingrijpende verandering en wordt hiermee realiteit. Met de voorstellen reikt de Commissie de wetgeving aan om de in de Europese klimaatwet overeengekomen streefcijfers te halen en onze economie en samenleving te kantelen met het oog op een eerlijke, groene en welvarende toekomst. Dit zal, zo denkt de EC, nieuwe kansen creëren voor innovatie, investeringen en banen.
Een overzicht van de belangrijkste veranderingen uit het plan Fit for 55
Extra push voor waterstof en elektrisch vervoer
Van 2035 moeten bijna al het vervoer uitstootvrij zijn. Dit betekent het einde van de verbrandingsmotor in auto’s en busjes. Daarnaast is tot 2030 een strengere CO2-reductiedoelstelling opgelegd, het was 37,5% en nu 55% voor auto’s en 50% voor busjes.
Daarnaast wil de Commissie een versnelde uitrol van laadpalen en waterstofstations langs de belangrijkste Europese snelwegen. Twee elektrische laadstations zijn verplicht per zestig kilometer snelweg in 2025. En vier per 2030. Waterstof moet beschikbaar zijn na elke 150 kilometer
Vliegverkeer en zeevaart gaan ook bijdragen
Luchtvaartmaatschappijen en rederijen moeten belasting gaan betalen over het gebruik van kerosine en stookolie. Daarnaast zijn zij verplicht gebruik te maken van duurzamere alternatieven. Hiermee komt een einde aan hun luxe positie. Ook wordt hen opgelegd emissierechten (ETS) te kopen net als de andere vervuilende sectoren. Deze krijgt de luchtvaart nu nog gratis en de scheepvaart doet hier helemaal niet aan mee.
Importheffing op ijzer, staal en kunstmest
Bij import in de EU van bepaalde goederen, waaronder staal, aluminium, cement, kunstmest en stroom, zal straks een taks moeten worden betaald, afhankelijk van hoe vervuilend de productie was. Dit om ‘oneerlijkheid’ te voorkomen omdat bedrijven in Europa CO2-rechten moeten kopen en ook om te voorkomen dat productie zich verplaatst naar die landen die gaan CO2-heffing hebben.
Automobilisten en huishoudens gaan betalen voor CO2-uitstoot
De gewone auto mag nog blijven rijden in 2035 maar prijs voor een volle tank gaat wel omhoog. Ook huishoudens die nog aardgas gebruiken, gaan meer betalen. De reden is dat het verkeer in Europa verantwoordelijk is voor 30 procent van de uitstoot en deze vervuiling de afgelopen jaren alleen maar is toegenomen. Het verwarmen van huizen is in Europa goed voor 40 procent van de energieconsumptie, terwijl van een daling van de uitstoot geen sprake is.
Het moet producenten als Shell, Esso en Total aanzetten tot de productie van schonere brandstof en burgers tot de isolatie van hun huis (eventueel met EU-subsidie) en de aankoop van elektrische auto’s.
Aanpassing van emissiehandelssysteem (ETS)
De hoeveelheid rechten neemt sneller af nu de CO2-uitstoot sneller terug moet lopen. Er zijn minder gratis rechten en minder beschikbare rechten waardoor de CO2-prijs flink stijgt (nu 52 euro voor elke ton CO2). De komende jaren wordt het aantal rechten telkens met 4,2 procent afgetopt, tegen 2,2 procent dit jaar.Gratis CO2-rechten voor luchtvaart verdwijnen vanaf 2028. Ook staal- en cementindustrie verliezen komende 10 jaar hun gratis rechten. Verder gaat de scheepvaart ook betalen voor de CO2-uitstoot.
Behoud en verbetering bossen
Het aandeel hernieuwbare energie in de EU moet de komende jaren flink omhoog en het bestaande doel voor 2030 van 32 procent wordt daarom opgeschroefd tot 40 procent. Op dit moment is biomassa, goed voor circa 60 procent van de hernieuwbare energie. Wel worden strengere eisen gesteld aan het kappen van bomen om bepaalde bossen te beschermen; welk wel en welk niet, waar en oerbos, om te gebruiken voor de productie van biomassa.
Voor het halen van de klimaatdoelen is koolstofopname door bossen en veengronden erg cruciaal. Het doel voor 2030 gaat met 15 procent omhoog en landen krijgen ook nationale doelen opgelegd voor het opslaan van CO2. De EU wil ervoor zorgen dat er 3 miljard bomen worden geplant de komende jaren.
Social Climate Fund
Om gewone huishoudens niet de dupe te laten worden – en nieuwe ‘gelehesjesprotesten’ te voorkomen – komt er een Sociaal Klimaatfonds met een bedrag van 145 miljard euro. Het is bedoeld om huishoudens en het midden- en kleinbedrijf te helpen de energierekening te betalen. Het eerder afgesproken EU-herstelfonds van 750 miljard euro wordt ook gebruikt voor de renovatie of isolatie van huizen om de energierekening te drukken.
Conclusie Fit for 55
Hoewel dit een complex pakket is dat enkele stappen in de goede richting voorstelt, zijn er nog veel gebieden waarop de ambitie hoger zou moeten liggen, zoals meer betrokkenheid bij de net zero ambities en voor sterk verbeterde luchtkwaliteit.
Ook roept deze maatregelen weerstand op. De Europese Unie wil graag wereldleider op het gebied van duurzaamheid worden. Met de Green Deal en een focus op ‘groen herstel’ wil de EU voorlopen op andere landen zoals de Verenigde Staten. Maar de grootse ambities zijn niet makkelijk te vervullen; lidstaten liggen dwars of willen grote bedragen als subsidie of compensatie om duurzamer te worden. Hoe kan de EU zorgen dat alle landen dezelfde kant op gaan?
Extra informatie
‘Fit for 55′: delivering the EU’s 2030 Climate Target on the way to climate neutrality: een samenvatting
Delivering the European Green Deal: alle documenten op de site van de EU