Hoe klimaatprojecten bijdragen aan duurzaamheid

CO2-compensatie projecten krijgen steeds meer aandacht nu bedrijven streven naar een vermindering van hun broeikasgasemissies (BKG). Deze projecten bieden bedrijven de mogelijkheid om nu nog resterende emissies te compenseren, duurzaamheid te verbeteren en nieuwe inkomstenbronnen aan te boren.

Maar hoe werkt dat precies? Dit artikel verkent de soorten, voordelen, uitdagingen en toekomstige trends van klimaatprojecten en helpt bedrijven om deze belangrijke klimaatoplossing te begrijpen.

Vijf belangrijke soorten klimaatprojecten

CO2-compensatieprojecten omvatten diverse activiteiten die gericht zijn op het verminderen of vastleggen van BKG-emissies. Hier zijn de vijf belangrijkste typen, elk met specifieke mechanismen en voordelen:

1. Herbebossing & bebossing

Herbebossing houdt in dat bomen opnieuw worden geplant in ontboste gebieden, terwijl bebossing verwijst naar het aanplanten van bomen in regio’s die al lange tijd niet bebost waren. Deze projecten nemen CO2-dioxide (CO₂) op uit de atmosfeer, omdat bomen CO2 absorberen tijdens de fotosynthese en CO2- opslaan in hun biomassa en bodem.

Een voorbeeld is het natuurherstel klimaatproject in Myanmar dat investeert in nieuwe aanplant van mangrovebossen. Dit initiatief sekwestreert niet alleen CO2, maar ondersteunt ook de biodiversiteit en biedt economische kansen voor lokale gemeenschappen.

Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) absorberen bossen jaarlijks ongeveer 2,6 miljard ton CO2, wat ongeveer een derde van de CO₂-uitstoot door fossiele brandstoffen compenseert. Bovendien dragen dergelijke projecten bij aan biodiversiteitsbehoud, bodemconservering en verbetering van waterbronnen.

2. Hernieuwbare energieprojecten

Hernieuwbare energieprojecten ontwikkelen energiebronnen die geen BKG uitstoten tijdens de werking, zoals wind-, zonne- en waterkrachtcentrales. Door fossiele brandstoffen te vervangen, verminderen deze projecten aanzienlijk de CO₂-uitstoot.

Een voorbeeld is een windpark in India met 20 windturbines met een capaciteit van 2.1 MW. Duurzame energie en economische vooruitgang voor de lokale bewoning.

3. Methaanopvang & -vernietiging

Methaan (CH₄) is een krachtig broeikasgas met een opwarmingspotentieel dat 28 keer hoger is dan dat van CO₂ over een periode van 100 jaar. Methaanopvangprojecten verzamelen en gebruiken of vernietigen methaanemissies uit stortplaatsen, landbouwactiviteiten en afvalwaterzuiveringsinstallaties.

Als voorbeeld hebben wij een kleinschalig project in India waar ca. 4.000 huishoudens koken op biogas uit hun eigen installatie gevoed met uitwerpselen van hun eigen vee.

4. CO2-afvang & opslag (CCS)

CO2-afvang en -opslag (CCS) omvat het afvangen van CO₂-uitstoot uit industriële processen of direct uit de atmosfeer, waarna het wordt opgeslagen in geologische formaties. Dit voorkomt dat CO₂ in de atmosfeer terechtkomt.

CCS-technologieën blijven zich ontwikkelen, mede door beleid en initiatieven zoals COP29. Het Northern Lights-project in Noorwegen, een samenwerking tussen Equinor, Shell en TotalEnergies, is een voorbeeld van een grootschalig CCS-initiatief. Het project vangt CO2-emissies op, transporteert ze en slaat ze permanent op onder de Noordzee.

5. Gemeenschaps- & landbeheerinitiatieven

Deze projecten richten zich op duurzaam landgebruik, natuurbehoud en gemeenschapsgerichte inspanningen om CO2-vastlegging te vergroten en lokale economieën te ondersteunen. Hier vallen ook bijvoorbeeld cook stoves en schoon water-projecten onder zoals in Kenya en Nigeria waar moderne waterzuiveringstechnologieën worden geïnstalleerd die kunnen worden aangepast aan de specifieke omstandigheden op de scholen – zelfs wanneer er geen elektriciteit of wateraansluiting beschikbaar is.

Gold Standard en Verra

Strenge internationale regelgeving ziet erop toe dat de klimaatprojecten voldoen aan een aantal gestelde eisen zoals bijvoorbeeld aantoonbare toegevoegde waarde voor de lokale bevolking of de natuur zoals Maar ze brengen ook een hele reeks andere positieve voordelen met zich mee zoals werkgelegenheid, sanitaire voorzieningen, verbeterde infrastructuur, micro kredieten of verminderen de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Onafhankelijke, geaccrediteerde partijen voeren jaarlijks een projectaudit uit. Na goedkeuring volgt certificering.

De hoogste kwaliteitsstandaard is de Gold Standard, ondersteund door het Wereld Natuur Fonds (WWF). Projecten in ons portfolio zijn brandstofefficiëntie kachels in Mongolië of Schoon en veilig water in Malawi.

Ook Verra Verified Carbon Standard is een wereldwijde standaard voor CO2-rechten. VCS is een keurmerk van de non-profitorganisatie The Climate Group en de branchevereniging International Emissions Trading Association.

Voordelen

Voordeel # 1: CO2-compensatie verhoogt het bewustzijn rond de klimatologische effecten van bedrijfsactiviteiten en informeert en communiceert ook de problemen van klimaatverandering. Dankzij deze inspanningen zijn steeds meer bedrijven zich bewust van hun impact en zijn ze nu bereid om te handelen.

Voordeel #2: Door een prijs te zetten op CO2-uitstoot, werkt CO2-compensatie als een soort belasting in die zin dat de werkelijke kosten van een vervuilende activiteit worden gerealiseerd. Door compensatie, hoewel vrijwillig, wordt de prijs van een broeikasgas uitstotende activiteit verhoogd, wat betekent dat consumenten op zoek gaan naar minder CO2 intensieve alternatieven. Dit verandert het spel in het bedrijfsleven, omdat organisaties worden gepusht om te verduurzamen en hun CO2-uitstoot te verminderen.

Voordeel # 3: Het geld dat wordt geïnvesteerd in CO2-compensatieregelingen wordt gebruikt om emissies te verminderen en gemeenschappen te ondersteunen. In die zin fungeert compensatie als een klimaathefboom.

Waarom variëren de prijzen van CO2-rechten?

Er zijn een aantal redenen waarom de prijzen van CO2-rechten variëren, bijvoorbeeld

• de waarde die projecten leveren moeten eigenlijk verder gaan dan alleen CO2-reductie. Projecten hebben directe positieve gevolgen voor de levensomstandigheden van de bevolking;
• de verschillende uitvoeringskosten, afhankelijk van de omvang en locatie van een project;
• sommige soorten gebruikte technologie zijn duurder dan andere;
• ten slotte kan de regelgeving inzake CO2-beprijzing ook van invloed zijn op de prijzen op de vrijwillige CO2-markten;
• als laatste, en dat is nu heel sterk het geval, worden prijzen in grote mate bepaald door vraag en aanbod.

Uitdagingen

De afgelopen 2 jaar hebben de kwaliteit van de vrijwillige emissierechten een slechte pers gehad. Artikelen in The Guardian, Die Zeit en dichterbij huis: Follow the Money. Strekking van deze artikelen: CO2-rechten hadden niet of veel minder uitgegeven mogen worden en de claims van bepaalde projecten hadden niet gedaan mogen worden. Dat geldt met name voor bosaanplant- en bosbehoud-projecten. Deze publicaties hebben een ver effect gehad op de hele vrijwillige emissiemarkt.

CO2-rechten mogen ook geen excuus zijn voor bedrijven om emissiereducties uit te stellen. Er is een risico dat sommige bedrijven te veel vertrouwen op compensatie in plaats van hun eigen CO2-uitstoot te verlagen.

Om deze uitdagingen aan te pakken, werken regelgevers en certificeringsinstanties aan strengere standaarden en betere verificatieprocessen. Daarnaast zijn verschillende initiatieven gestart om de kwaliteit van de vrijwillige CO2-rechten te kunnen garanderen:

1. IC-VCM (Integrity Council for the Voluntary Carbon Market) initiatief

De door dit council ontwikkelde Core Carbon Principles richten zich op integriteit aan de aanbodzijde van CO2-rechten door klimaatprojecten te beoordelen langs de lat van de CCP zodat investeerders zeker zijn van hoogwaardige en transparante rechten.

2. VCMI (Voluntary Carbon Markets Integrity) initiatief

De VCMI Claims Code of Practice richt zich op integriteit aan de vraagzijde door bedrijven te begeleiden bij het geloofwaardig en vrijwillig gebruiken van CO2-rechten als onderdeel van hun klimaatdoelen. Daarnaast biedt het richtlijnen over hoe ze hun gebruik van deze rechten transparant kunnen communiceren.

Het VCMI en ICVCM werken nauw samen om een integere vrijwillige CO2-markt te realiseren, door zowel aan de vraag- als de aanbodzijde heldere richtlijnen te bieden. Zo ontstaat een volledig geïntegreerd model dat de effectiviteit en geloofwaardigheid van CO2-compensatie maximaliseert.

Ook organisaties die CO2-rechten uitgeven zoals Gold Standard, Verra en Puro Earth zijn bezig de transparantie, governance en kwaliteit en integriteit van de standaarden te verbeteren.