Je hebt het al volop gelezen in de pers, het klimaatrapport van IPCC dat de ernst van de klimaatcrisis benadrukt. Wij zijn met allen met de neus op de feiten gedrukt dat de aarde serieus opwarmt en dat we hier wat aan moeten doen. Maar hoe pakken we het aan, wat zijn de prioriteiten?
Bevindingen IPCC rapport in het kort
Minimaal 1,1 graad van de opwarming is veroorzaakt door activiteiten van de mens, zo staat in het klimaatrappport. De veranderingen zijn in sommige gevallen zelfs onomkeerbaar. Als overheden nú geen dringende maatregelen treffen, zal de doelstelling van het Parijs-akkoord om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5 graden bij lange na niet gehaald worden.
De uitgelekte conceptversie van deel drie (gepland maart 2022) over de manieren om de menselijke invloed op het klimaat te verminderen geeft samen met het rapport van de Cambridge Sustainability Commissions meer antwoord op de vragen.
10 procent van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor 36 tot 45 procent van alle CO2-uitstoot. 1 procent van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor de helft van alle uitstoot van de burgerluchtvaart. De 3 hoofdpunten om de CO2-uitstoot naar nul te krijgen, zijn:
- Huisvesting: minder verwarmen en koelen, meer isoleren;
- Voeding: minder vlees, meer plantaardig, minder verspillen;
- Transport: meer lopen, fietsen en reizen met (elektrisch) openbaar vervoer, minder autorijden en vliegen.
In beide rapporten wordt de nadruk gelegd op de veranderingen in levensstijl die nodig zijn, met name in rijke landen en onder de welgestelden in de wereld. In veel delen van de rijke wereld moeten ook de eetpatronen veranderen. “Plantaardige diëten kunnen de uitstoot tot 50% verminderen in vergelijking met het gemiddelde emissie-intensieve westerse dieet”, aldus het rapport.
Klimaatverandering is een bedrijfsrisico geworden
Reacties uit het bedrijfsleven
De Europese Investeringsbank stelt dat in Europe al veel bedrijven investeren in maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan. Tegelijkertijd geven ondernemingen aan dat onzekerheden rond regels en belastingen grote obstakels zijn bij het doen van dergelijke investeringen.
- ‘Voorheen keken we vooral naar: wat is onze invloed op het klimaat, wat kunnen we beter doen? Nu hebben we ook laten onderzoeken: wat zijn de risico’s voor ons bedrijf?’ zegt bestuursvoorzitter Frans Muller. Vorig jaar heeft Ahold die klimaatrisico’s voor het eerst in kaart gebracht. Zeventien stuks. Extreem weer, waar het concern in België mee te maken kreeg, was er een van.
- Schiphol: ‘Gezamenlijke verantwoordelijkheid om te verduurzamen’.
- ‘Voor verzekeraars is helder dat de effecten van klimaatverandering meer en sneller gevoeld zullen worden dan gedacht. En meer actie nodig is bij het tegengaan van klimaatverandering en de voorbereiding op de gevolgen’, stelt het Verbond van Verzekeraars. Verzekeraars maken zich al langer zorgen over de gevolgen van klimaatverandering en zien in de afgelopen jaren de schadelast door extreem weer toenemen
- Havenbedrijf Rotterdam: ‘Niet te negeren oproep’.
- Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) in een reactie: ‘Het is door het nieuwe klimaatrapport duidelijk geworden dat een verdere versnelling van de energietransitie noodzakelijk is. Banken willen daarbij helpen. Overheid moet met duidelijk beleid energietransitie komen’.
- Tata Steel: ‘We beseffen de urgentie’.
- Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland: ‘Nu echt gaan handelen’. Met het Nederlandse Klimaatakkoord, de Europese Green Deal, de verdergaande klimaatplannen van Brussel en het mondiale klimaatakkoord van Parijs, liggen er volgens de werkgevers veel doelstellingen en plannen klaar om uitgevoerd te worden. Het is nu een kwestie van doen, volgens de lobby van het bedrijfsleven.
- Chemelot: ‘We versnellen CO2-maatregelen’.
Volledige artikel te lezen op de website van ExcutiveFinance.
VN hopen dat klimaatcrisis eindelijk wordt aangepakt
Landen kunnen over ongeveer drie maanden laten zien of ze die bezorgdheid willen vertalen naar een strenger klimaatbeleid. Dan wordt de grote klimaatconferentie COP26 gehouden in het Britse Glasgow.
“Elke fractie van een graad telt”, zegt António Guterres, Secretaris-generaal van de Verenigde Naties. “De concentraties van broeikasgassen zijn op recordniveau. Extreme weer- en klimaatrampen nemen toe in frequentie en intensiteit. Daarom is de klimaatconferentie van de Verenigde Naties dit jaar in Glasgow zo belangrijk.” Die top, die over drie maanden wordt gehouden, is het vervolg op de klimaattop in Parijs. Bijna geen enkel land haalt de doelen die in VN-verband zijn gesteld om de uitstoot van broeikasgassen terug te brengen.
Guterres wijst erop dat juist de landen en gemeenschappen die nauwelijks bijdragen aan de opwarming er het eerst de dupe van worden. Hij is er voorstander van de helft van het geld dat beschikbaar is voor klimaatsteun van donoren en ontwikkelingsbanken te reserveren voor aanpassingen, om met name vrouwen en kwetsbare groepen ‘in de frontlinies van de klimaatcrisis’ te beschermen tegen de economische gevolgen van klimaatverandering.
Uitgaven voor de bestrijding van Covid-19 moeten volgens hem worden afgestemd op de doelstelling van het klimaatakkoord van Parijs. Ook roept hij beleggers en investeerders op hun investeringsportefeuilles tegen het licht te houden om de CO2-uitstoot zo laag mogelijk te houden en zo bij te dragen aan het doel van netto nul uitstoot.
Conclusie
Beleidsmakers en burgers moeten al hun invloed gaan gebruiken om noodzakelijke, ingrijpende klimaatkeuzes geaccepteerd te krijgen. Gericht op energie, productie en consumptie; met speciale aandacht voor verbruikers en huisvesting, transport en voeding.
Wat wij bij bedrijven en overheden zien is dat organisaties al klimaatplannen hebben gemaakt of in ieder geval bewust bezig zijn met energiereductie uit fossiele bronnen en overstappen op duurzame energie. Maar toch ook veel organisaties die nog te weinig doen. Zich wel bewust zijn van wat het IPCC rapport weergeeft maar dit nog niet hebben vertaald naar concrete plannen. Het opstellen van een CO2-footprint bijvoorbeeld om vanuit de hele organisatie inzicht te krijgen in de CO2-uitstoot. Of het stellen van reductiedoelen voor de aankomende jaren op allerlei gebieden zoals een mobiliteitsbeleid of een duurzaam inkoopbeleid. En wat een bedrijf in de keten, samen met leveranciers, kan doen.
De vraag die wij ook krijgen is: ‘Wat betekent het Parijs klimaatakkoord voor mijn organisatie en wat kan ik eraan doen om in de pas te lopen met het Parijs rapport?’ Na het Parijs klimaatakkoord eind 2015 hebben wij een heel duidelijke bewustwording gezien bij bedrijven die ook daadwerkelijk hierop zijn gaan acteren. Wij denken (en hopen) dat dit nu ook gaat gebeuren met de publicatie van dit IPCC rapport.
Op 21 augustus jl. was in Argos een uitzending die volledig in het teken staat van de Nederlandse klimaataanpak Je luistert naar de ideeën van Extinction Rebellion tijdens een actiekamp. Er wordt gesproken met de voorzitter van het voortgangsoverleg over het Klimaatakkoord: oud-minister en VVD-fractieleider Ed Nijpels. Klimaatwetenschapper Heleen de Coninck, kunsthistorica Eva Rovers en klimaatjournalist Jelmer Mommers van De Correspondent reageren in de studio. Geinteresseerd? De uitzending is hier terug te luisteren.
Wat is het IPCC?
Het IPCC werd in 1988 opgericht door de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) en het Milieuprogramma van de Verenigde Naties en bestaat momenteel uit 195 lidstaten van over de hele wereld. Het IPCC verzamelt, analyseert en evalueert op regelmatige basis de wetenschappelijke, technische en socio-economische kennis omtrent klimaatverandering.
Wat doet het IPCC?
Voor de rapporten beoordelen de IPCC-experten op vrijwillige basis duizenden recente wetenschappelijke publicaties die jaarlijks worden gepubliceerd. Hierbij maken ze een uitgebreide samenvatting van de belangrijkste conclusies:
- de wetenschappelijke basis van klimaatverandering,
- de effecten en toekomstige risico’s ervan op fysische, biologische en menselijke systemen,
- de mogelijke adaptatie- en mitigatiemaatregelen.
Wetenschap als basis voor klimaatbeleid
Intussen verschenen sinds de oprichting van het IPCC in 1988 zes grote rapporten, die elk van belang zijn geweest voor het internationale klimaatbeleid. Wat is het IPCC’s Sixth Assessment Report? Dit rapport, waarvan de redactie in 2017-2018 opstartte, bundelt de meest recente en uitgebreide wetenschappelijke kennis over het klimaatsysteem en de klimaatverandering tot nu toe.
Het eerste deel behandelt de wetenschappelijke (fysische) basis van het klimaat. De volgende delen handelen over de effecten, aanpassing en kwetsbaarheid, de beperking van de klimaatverandering en het laatste is het syntheseverslag of te wel aanbevelingen voor beleidsmakers.
De IPCC-rapporten leveren ook standaarden op voor de evaluatie van de 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (Sustainable Development Goals of SDG’s) die de VN-lidstaten voor 2030 hebben vastgelegd.