Maak een levenscyclusanalyse integraal onderdeel van het duurzaamheidsbeleid

In dit tijdperk van urgentie, waarin milieubewustzijn hoog in het vaandel staat, staan bedrijven voor de uitdaging om te navigeren door complexe regelgeving binnen het duurzaamheidslandschap.

In dit dynamische landschap is duurzaamheid niet alleen een modewoord – het is een noodzaak. Met Europese normen zoals CSRD, ESPR (Ecodesign for Sustainable Products Regulation) en CSDDD (Corporate sustainability due diligence) die strenge eisen stellen, worden bedrijven gedwongen hun duurzaamheidsstrategieën opnieuw te evalueren en zo vorm te geven dat ze niet langer een op zichzelf staand initiatief zijn, maar deel uitmaken van hun continue bedrijfsproces. De kern hiervan is de onmisbare levenscyclusanalyse (LCA), ontworpen om nauwgezet de ecologische voetafdruk van producten en diensten te onderzoeken en vast te stellen.

Drie redenen om je te verdiepen in een LCA

• Het is duidelijk dat productiebedrijven levenscyclusanalyses tot een kernonderdeel van hun activiteiten moeten maken, zeker als je bedenkt dat meer dan 50% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen afkomstig is van producten.
• Gezien de cruciale rol van producten bij het bepalen van de totale impact van een bedrijf, is het noodzakelijk om te erkennen dat tot 95% van de totale impact van een fabrikant of productmerk wordt bepaald door hun producten.
• Bovendien wordt ongeveer 80% van de impact van een product gevormd tijdens de ontwerpfase, dat het belang van vroegtijdige inzichten benadrukt. In een wereld waarin 70-80% van de voetafdruk van een bedrijf afkomstig is van de toeleveringsketen (scope 3), moeten bedrijven duurzaamheid proactief aanpakken in elke fase.

De uitdaging van een levenscyclusanalyse

Een levenscyclusanalyse (LCA) brengt de milieueffecten van de gehele levenscyclus van een product of proces in kaart, beginnende bij de grondstoffen, productie, distributie, consumptie en tenslotte de afvalverwerking.

Maar het kan een flinke uitdaging zijn om al die benodigde data bij elkaar te brengen. Een levenscyclusanalyse gaat over de hele levenscyclus van het product, dus ook van het materiaal voordat het ingekocht wordt. Daarvoor heb je weer medewerking van je leveranciers nodig: zij zijn immers degenen die deze data bezitten.

De vraag naar LCA’s op productniveau neemt zeker toe. Het onderstreept de noodzaak voor bedrijven om deze kennis intern vast te leggen en te monitoren. Volgens het Gartner® Sustainable Procurement Pulse Survey gebruikt “36% van de inkoopmanagers momenteel gegevens over emissies op productniveau, terwijl 47% van plan is om dit de komende drie jaar te doen. Als één bedrijf vooruitgang boekt op het gebied van LCA, kan dit leiden tot vooruitgang bij meerdere bedrijven waaraan het bedrijf levert, waardoor opwaartse spiraal mogelijk wordt.”**

Het landschap wordt verder gevormd door EU-regelgeving zoals Green Claims, en de recente ESPR. Deze laatste, gepubliceerd in maart 2022, is een hoeksteen voor het realiseren van meer milieuvriendelijke en circulaire producten. De richtlijn biedt een kader voor het vaststellen van eisen voor ecologisch ontwerp, waaronder CO2-footprints, een belangrijk aspect van een alomvattende duurzaamheidsaanpak.

Een levenscyclusanalyse bestaat uit 4 stappen

1. Definitie van Doel en Omvang
2. Inventaris Analyse
3. Impact Beoordeling
4. Interpretatie

Het is belangrijk vooraf het beoogde doel en scope van het onderzoek goed te definiëren, aangezien veel van de keuzes tijdens het proces afhankelijk zijn van deze definitie. In de inventarisatiefase worden de input- en outputstromen van het productsysteem naar de natuur opgeschreven.

In de volgende fase wordt van elk van de stromen de impact bepaald aan de hand van een aantal impactcategorieën. De vierde en laatste fase loopt gelijktijdig met het hele proces en wordt gebruikt om aannames en betrouwbaarheid te checken, conclusies te trekken en aanbevelingen te doen.

Wanneer je de impact van een product langs de  stappen van de levenscyclus van een product analyseert, wordt dit van wieg tot graf (eng.: cradle-to-grave) genoemd. De wieg is het ontstaan van het product met de herkomst van de grondstoffen, het graf is de verwijdering van het product. Transport kan in werkelijkheid tussen alle stappen plaatsvinden.

5 sleutelfactoren waar je op moet letten als je aan de slag gaat met LCA

1. Schaalbaarheid: Zorg voor flexibiliteit zodat toekomstige groei naadloos kan worden geïntegreerd.
2. Snelheid: Geef prioriteit aan snelle en efficiënte beoordelingen om aan te sluiten bij het dynamische tempo van veranderingen in de industrie.
3. Nauwkeurigheid: Kies hulpmiddelen en methoden die zorgen voor een accurate beoordeling van milieueffecten, wat geïnformeerde besluitvorming mogelijk maakt..
4. Kosteneffectiviteit: Kies voor oplossingen die duurzame praktijken financieel haalbaar maken voor bedrijven van elke omvang.
5. Toegang tot impactgegevens: Zoek naar bronnen, zoals EcoInvent*, die toegang bieden tot secundaire impactgegevens als je niet over primaire impactgegevens beschikt.

Verbetering van Scope 3 en Scope 4

Zoals eerder opgemerkt, komt elke levenscyclusfase van de CO2-footprint van een product overeen met een Scope 3-categorie. Als een productfabrikant zijn productvoetafdruk verkleint door middel van grondstoffen met een lagere emissie, zou dit resulteren in een lagere Scope 3,.

De omvang van die Scope 3-reductie hangt samen met de omvang van de reductie van de productvoetafdruk en het aantal producten. Producten met een lagere footprint kunnen ook de Scope 3 van de koper verlagen in gevallen waarin het product energie-efficiënter werkt dan een concurrerend product op de markt.

Hoewel deze “Scope 4” of “vermeden emissies” buiten de waardeketen van de fabrikant vallen, kan de fabrikant voor klanten de aandacht vestigen op de algehele lagere ecologische voetafdruk van zijn product in vergelijking met alternatieven. Voorbeelden zijn wasmiddelen op lage temperatuur, brandstofbesparende banden en energiezuinige kogellagers. Deze interpretatie van scope 4-uitstoot introduceert een dynamisch element, waarbij emissiereducties worden erkend die optreden als gevolg van productgebruik.

Ontdek de impact van een levenscyclusanalyse

Door de milieu-impact van jouw bedrijf of producten in kaart te brengen, kun je proactief werken aan het verminderen van de milieu-impact en voldoen aan toekomstige duurzaamheidsnormen. Want duurzaamheid is niet langer alleen een nalevingsvereiste; het is een strategische investering die industrieën wereldwijd vorm geeft. Bedrijven moeten innovatie omarmen die geworteld is in zorg voor het milieu en erkennen dat duurzaamheid geen optie is maar een noodzaak.

Meer weten over de CO2-footprint en de drie Scopes, lees onze whitepaper.

*EcoInvent is ’s werelds toonaangevende LCI-database met meer dan 17.000 unieke datasets. De datasets in EcoInvent omvatten een breed scala aan producten, diensten en processen, van bouwmaterialen tot voedsel en van grondstofwinning tot afvalbeheer. EcoInvent wordt algemeen beschouwd als de grootste, meest consistente en meest transparante database op de markt¹

**Gartner, Predicts 2024: Paving the Way for Long-Term Progress in Sustainability, By Aapo Markkanen, Kristin Moyer et. al., 18 December 2023. GARTNER is a registered trademark and service mark of Gartner, Inc. and/or its affiliates in the U.S. and internationally and is used herein with permission. All rights reserved.