Tijdens het Klimaatakkoord van Parijs van 2015 is ingestemd met een wereldwijde doelstelling om de gemiddelde temperatuurstijging te beperken tot ‘ruim onder de 2°C’ en zich te blijven inspannen om de opwarming te beperken tot minder dan 1,5°C boven het pre-industriële niveau. Om deze doelstellingen te bereiken, moeten we – als planeet – tegen het midden van deze eeuw een ‘netto-nul’-uitstoot bereiken.
Als het gaat om duurzaamheidstermen en klimaatverandering, zijn er veel woorden die wordt gebruikt om organisaties te beschrijven die hernieuwbare energiebronnen gebruiken om emissies te verminderen of te elimineren en hun CO2-uitstoot compenseren.
Op dit moment is de een van de populairste duurzaamheidstermen net zero (‘netto nul-emissies’) geïntroduceerd tijdens het Klimaatakkoord. Daarnaast worden woorden als CO2-neutraal of klimaatneutraal veel genoemd. Maar wat betekenen deze termen eigenlijk?
CO2-neutraal of klimaatneutraal?
Deze twee termen worden vaak door elkaar gebruikt. CO2- of klimaatneutraal betekent dat een overheid, organisatie of proces géén broeikasgassen (zoals CO2) uitstoot óf dat deze uitstoot wordt gecompenseerd. Er zijn verschillende vormen van CO2-compensatie en dit maakt toch dat CO2-neutraal en klimaatneutraal niet hetzelfde betekent.
CO2-neutraal is: CO2-compensatie gericht op het verminderen van toekomstige emissies: Het gaat hierbij om investeringen in schone(re) energietechnologieën, maar bijvoorbeeld ook om het opkopen van CO2-rechten. Deze vorm van CO2-compensatie zorgt er dus niet voor dat er direct broeikasgassen uit de atmosfeer worden gehaald en opgeslagen. Het zorgt er alleen voor dat er geen extra CO2 aan de atmosfeer wordt toegevoegd.
En klimaatneutraal is: CO2-compensatie door emissies uit de lucht te halen: Dit wordt voornamelijk gedaan door het planten van bomen of natuurherstel. In dit geval worden er wel direct broeikasgassen uit de atmosfeer gehaald. Daarnaast spelen hier nog andere aspecten een rol die niet direct aan CO2 zijn gerelateerd.
Net zero-emissies
Net zero verwijst naar het bereiken van een algemeen evenwicht tussen de uitstoot van broeikasgassen die worden geproduceerd en de uitstoot van broeikasgassen die uit de atmosfeer worden gehaald. Zie het als een weegschaal: de huidige uitstoot laat de weegschaal doorslaan, en we willen die weegschaal weer in evenwicht brengen, zodat er in een bepaald jaar geen nieuw broeikasgas meer wordt uitgestoten.
Net zero is een complex onderwerp, maar betekent in feite een wereld waarin broeikasgassen zijn gereduceerd tot een minimum en de overgebleven emissies uit de atmosfeer worden gehaald. Om net zero te bereiken, moet een bedrijf zich op drie manieren inspannen:
- Reduceren: Maak een plan om emissies te verlagen in je gehele waardeketen. Stel een net zero-doel met tussentijdse mijlpalen dat wetenschappelijk is onderbouwd en in lijn is met de mitigatieroute van 1,5°C.
- Compenseren: Compenseer de emissies die je nog niet hebt kunnen verlagen door te investeren in projecten die verdere uitstoot voorkomen of verwijderen.
- Neutraliseren: Zorg dat je uiteindelijk alle overige emissies neutraliseert door absolute koolstofverwijdering.
Net zero gaat verder dan CO2-neutraal
CO2-emissies worden tot nul gereduceerd in drie scopes volgens het Greenhouse Gas Protocol. Scope 1 is de directe emissie door activiteiten van de organisatie zoals het productieproces. Scope 2 is de indirecte emissie die vrijkomt bij de productie van ingekochte energie. Scope 3 is de indirecte emissie in de waardeketen, zowel bij toeleveranciers als afnemers, denk aan productie en vervoer van grondstoffen, woon-werkverkeer van personeel en afvalverwerking.
De doelstelling voor emissiereductie wordt gebaseerd op de laatste inzichten van de klimaatwetenschap, het zogenoemde Science Based Targets (SBT): welke reductie is nodig om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C?. Lees meer over Science Based Targets in dit artikel.
Wat betekent klimaatpositief?
Klimaatpositief gaat nog een stapje verder dan klimaatneutraal. Klimaatpositief betekent dat een overheid, organisatie of proces méér broeikasgassen uit de atmosfeer haalt dan dat zij uitstoot. Een belangrijk verschil met klimaatneutraal is dat er in dit geval áltijd CO2 uit de lucht wordt gehaald, bijvoorbeeld door het planten van bomen. Er worden zelfs meer broeikasgassen opgeslagen dan uitgestoten, waardoor er in de praktijk minder CO2 in de lucht zit. Op deze manier wordt de opwarming van de aarde afgeremd, een positieve ontwikkeling tegen klimaatopwarming.
De route naar net zero in 2050?
Bedrijven en regeringen over de hele wereld ondernemen actie om ervoor te zorgen dat zij hun ‘fair share’ leveren bij het beperken en compenseren van de uitstoot van broeikasgassen om de ergste gevolgen van de klimaatverandering te beperken. Nu de wereld zich inzet voor een net zero-economie, is het voor bedrijven en regeringen de kans om hun verantwoordelijkheid te nemen en hun rol te spelen.

Uit onderzoek blijkt dat bijna 25 procent van de 250 grootste ondernemingen in de wereld de doelstelling heeft geformuleerd om net zero te realiseren – het niet langer uitstoten van broeikasgassen. Duitse bedrijven lopen hierin voorop, want ruim 75 procent heeft een net zero-doelstelling, gevolgd door Franse organisaties (44%) en Japanse ondernemingen (25%). In de industriesectoren komt de nul doelstelling het meeste voor bij grote bedrijven in de technologie, media en telecommunicatie (30%) en de automotive (29%). Het is goed te constateren dat steeds meer grote ondernemingen zo’n doelstelling kennen en serieus nemen.
Want bedrijven die de transitie naar een uitstoot van netto nul serieus nemen, moeten strategieën voor decarbonisatie ontwikkelen en implementeren. Dat zijn strategieën die de CO2-uitstoot direct verminderen en er ook voor zorgen dat dit op een duurzame manier gebeurt totdat het uiteindelijke doel van net zero is bereikt.
Waar kun je je op richten?
Elk van de bovenstaande termen beschrijft een fase in het duurzaamheidstraject. Het antwoord op de vraag – “op welk van de hierboven beschreven duurzaamheidsconcepten moet ik mijn inspanningen richten?” – varieert afhankelijk van waar je nu staat en wat de prioriteiten zijn op de korte, middellange en lange termijn.
Meer informatie
- Scope 1 en 2: Een heldere uitleg over wat de onderdelen zijn binnen de scopes van de CO2-footprint.
- Scope 3: Wat is een ketenanalyse, wat valt daarbinnen, waar wordt deze mee berekend en wat is het doel?
- CO2-emissierechten in de verplichte en vrijwillige markt: Wat is het verschil tussen gecertificeerde emissierechten (CER’s) en vrijwillige emissierechten (VER’s)?
- 7 veelgestelde vragen over het wat, hoe en wanneer van net zero.
