Maurice mocht aan de bak tijdens de R-meetings over ‘Verduurzaming van de windsector’. Dagelijks werken we in de windindustrie aan de energietransitie, maar hoe kunnen we als sector verduurzamen? En waar liggen de mogelijkheden en uitdagingen?
Bijna 100 deelnemers uit de windsector nam hij tijdens zijn presentatie mee naar het antwoord op de vraag: ‘Waarom zou ik de CO2-footprint van mijn windpark willen bepalen?’ Hij deed dit aan de hand van de CO2-footprint van het Goede Buren Windpark Streepland B.V.
Hieronder zijn verhaal zoals hij het heeft verteld.
De noodzaak van inzicht en transparantie
“Ik kan me goed voorstellen dat sommige van jullie denken: Waarom zouden wij nog méér moeten doen?” Terechte vraag! We wekken groene stroom op, dat is zeker.
Meten is weten en met weten kun je beleid voeren. Gemeentes kunnen bijvoorbeeld heldere doelen stellen voor CO2-reductie, en investeerders krijgen een beter beeld van de echte impact van hun projecten.
Transparantie in CO2-uitstoot wordt niet alleen gevraagd door investeerders en ketenpartners, maar ook door de EU. Bedrijven met een omzet boven de 50 miljoen euro en een balanstotaal van 25 miljoen euro worden vanaf 2025 verplicht hun ESG-impact te rapporteren volgens de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Behoor jij daar ook bij?
Daarnaast is het natuurlijk wezenlijk om te weten hoe je de impact van je windpark kunt verkleinen zodat je in de toekomst verstandiger keuzes kunt maken. Kijk bijvoorbeeld naar de afvalberg. Alleen al in Europa gaat het in 2025 al om zo’n 60.000 ton composiet bladafval, en dat neemt toe tot meer dan 800.000 ton in 2050.
Waarom sta ik hier om te praten over Wind op land?
Onze casus: Windpark Streepland, dat ligt langs de A16 bij Moerdijk en bestaat uit drie grote Nordex N149 turbines, met een vermogen van elk 5,7 MW. Dit windpark, gebouwd met de investering van Meewind, een duurzame investeerder, heeft als missie om CO2 te besparen. Derck Truijens, investeringsmanager bij Meewind vroeg ons of wij de CO2-voetafdruk van Streepland konden bepalen. Enerzijds omdat Meewind aan haar investeerders de meerwaarde wil laten zien van het investeren in windprojecten. En anderzijds om te voldoen aan haar jaarlijkse Europese rapportageverplichting. En omdat Windpark Streepland vanaf 2023 in gebruik is genomen, wordt ook gevraagd om eenmalig over de totale projectemissies te rapporteren.
Hoe hebben we het aangepakt?
Het berekenen van een CO2-footprint begint met een holistische blik: je bekijkt de volledige levenscyclus van het project, van bouw tot ontmanteling. Hiervoor gebruiken we het internationaal erkende Greenhouse Gas Protocol, de basis voor alle internationale normen op dit gebied. Samen met projectleider Astrid Klooster heb ik het als als volgt aangepakt:
- Onderzoek: We begonnen met literatuuronderzoek om de meest impactvolle onderdelen te identificeren.
- Data verzamelen: We analyseerden elke schakel in de keten. Materialen, Bouw, Exploitatie en Einde leven zijn voor een windpark het meest van belang. Om de data goed te kunnen verzamelen is het cruciaal informatie te verkrijgen van de turbine producent als de hoofdaannemer aangezien zij de data hebben over materialen zoals staal, beton en het dieselverbruik bij de bouw.
- Rapporteren en interpreteren: Uiteindelijk verzamelden we al deze informatie in een rapport dat een helder inzicht geeft in de totale CO2-footprint over de hele levensduur van het park.
Wat kwam uit onze analyse?
Wat is het CO2-saldo waar we dan op uitkomen? Over de gehele levensduur is de uitstoot van dit park met 3 turbines een kleine 9.000 ton CO2; dat is ongeveer hetzelfde als wanneer we tweeduizend keer op en neer zouden vliegen naar Bali. Of… als we Tata Steel een halve dag laten draaien.
Met onze windenergie willen we af van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, juist al om die CO2-emissies te verlagen. Dus laten we eens kijken naar die CO2-uitstoot per opgewekte kilowattuur. Windpark Streepland zit op slechts 7 gram CO2 per kWh. Vergelijk dat eens met de gemiddelde Nederlandse elektriciteitsmix, die momenteel op 328 gram per kWh zit. Dat is 98% minder uitstoot!
Dus, als er vragen komen over of windenergie écht minder CO2 uitstoot—want ja, die windmolens moeten natuurlijk ook gebouwd worden—dan kunnen we vol vertrouwen zeggen: ja! En het mooie is dat na slechts een half jaar de CO2-uitstoot die nodig was voor de productie al is terugverdiend. Over een levensduur van 25 jaar vermijd een turbine 38 keer zoveel CO2-eq als dat er uitgestoten wordt.
En waar komt die uitstoot precies vandaan?
Ongeveer een derde van de totale CO2-impact komt van de productie van de toren; de bladen en het beton voor de fundering nemen elk zo’n 10% voor hun rekening. Dus de bladen, de toren en het beton zijn samen verantwoordelijk voor de helft van de emissies over de gehele levensduur. Tel je daarbij alle andere componenten op zoals bijvoorbeeld de drive train en de bekabeling maken alle productie- en bouwmaterialen uiteindelijk 90% van de CO2-uitstoot uit.
Dit alles onderstreept één cruciaal inzicht: het is de manier waarop de onderdelen zijn gemaakt en de materialen die hiervoor zijn gebruikt, die de impact op onze planeet bepalen.
Belangrijkste 4 inzichten
Als laatste wil ik jullie nog vier belangrijke inzichten meegeven om de CO2-footprint van een windpark te verlagen.
- Betrek alle stakeholders. Het belang van de stakeholders zoals lokale overheden of financiers in dit onderwerp stijgt. Om deze vragen te kunnen beantwoorden, en voorop te blijven lopen als duurzame keuze is het belangrijk dat je weet waar je de impact van je project verder kunt verlagen.
- Focus op je grootste impactpartners, Aangezien we zagen dat 90% van de impact zit in de materialen zijn in dit proces je twee belangrijkste partners de windmolen product en de aannemer. Zowel voor het opstellen van de voetprint, als voor het verlagen van de hoeveelheid emissies ben je afhankelijk van de producent en de hoofdaannemer.
- Verduurzaming als doel. Meten is belangrijk, maar actie nog meer. Kijk bijvoorbeeld of je aan de voorkant of je ook duurzame tendercriteria kunt toevoegen, zoals percentage hergebruikte materialen of emissieloos bouwen. Met hergebruik en recycling kunnen we de impact van windenergie op onze CO2-uitstoot nóg verder verlagen.
- Communiceer.
Transparantie over CO2-rapportages voor geeft inzicht en wekt vertrouwen. Gemeentes kunnen bijvoorbeeld heldere doelen stellen voor CO2-reductie, en investeerders krijgen een beter beeld van de echte impact van hun projecten. Dit versterkt het beeld dat de hele keten betrokken is bij duurzaamheid.
Waar liggen de kansen?
Laten we beginnen met hergebruik en recycling. Hier is het antwoord eigenlijk vrij eenvoudig. We hebben gezien dat de materialen de dominante factor zijn in de CO2-footprint van een windpark. Wanneer je materialen kunt hergebruiken—denk aan torens, bladen of andere componenten die al eerder zijn geproduceerd—verlaag je de uitstoot aanzienlijk, omdat je een groot deel van de productie overslaat. Dit betekent dat een windpark dat (deels) uit hergebruikte onderdelen bestaat, een veel lagere CO2-voetafdruk heeft.
ESG-tendercriteria. Kijk bijvoorbeeld bij de keuze voor een producent of bouwpartner goed naar het % herbruikbare materialen en circulair design. Dit kan een enorme impact hebben op de CO2-footprint.
En dan repowering—het vervangen of upgraden van verouderde turbines met nieuwe, efficiëntere technologie. Als we oudere turbines vervangen door moderne, efficiëntere modellen, dan hebben we minder windturbines nodig om meer energie op te wekken. En omdat de nieuwe turbines doorgaans meer energie opwekken per geïnstalleerde ton staal of beton, daalt de CO2-uitstoot per opgewekte kWh verder. Repowering biedt zo niet alleen meer energie uit dezelfde ruimte, maar verlaagt ook de CO2-footprint per opgewekte eenheid energie. Wanneer er bij repowering zoveel mogelijk gebruikt wordt gemaakt van het hergebruik van materialen kun je de meeste reductie te weeg brengen
Tot slot
Hernieuwbare energie biedt ons niet alleen een antwoord op fossiele brandstoffen, maar ook een unieke kans om CO2-uitstoot duurzaam te verminderen. Vandaag staan we aan de vooravond van een nieuwe fase in de energietransitie. Concurreren op de duurzamere keuze wordt de norm. Door te investeren in een lagere CO2-footprint van hernieuwbare energie wordt de nul al enorme impact van wind en zon in de energiemix nog groter! Dus ik nodig jullie uit samen de lat hoger te leggen. Dank jullie wel!”
