De vrijwillige CO₂-markt ontwikkelt zich razendsnel. Waar de nadruk voorheen lag op volumegroei, verschuift de focus in 2024–2025 naar kwaliteitsborging, transparantie en betere aansluiting op regelgeving. Organisaties die bijdragen aan duurzame klimaatprojecten via CO₂-rechten willen zeker weten dat hun investering aantoonbare klimaatimpact heeft én past binnen een geloofwaardige net-zero strategie. Deze geactualiseerde versie geeft een helder overzicht van de markt, de nieuwste kwaliteitsstandaarden en wat dit concreet betekent voor inkopers, ontwikkelaars en investeerders.
Compliance versus vrijwillige markt
De CO₂-markt kent grofweg twee domeinen. In gereguleerde markten (compliance), zoals het Europese Emissiehandelssysteem (EU ETS) en regionale cap-and-trade programma’s, geldt een wettelijke prijs en emissieplafond. Daarnaast is er de vrijwillige CO₂-markt, waar organisaties vrijwillig investeren in CO₂-rechten uit klimaatprojecten om resterende emissies buiten de eigen waardeketen te adresseren. Wereldwijd groeit de reikwijdte van CO₂-beprijzing; volgens de Wereldbank valt circa 28% van de mondiale emissies onder directe CO₂-prijsprikkels en mobiliseerde CO₂-beprijzing in 2024 meer dan $100 miljard aan publieke inkomsten [1]. De wisselwerking tussen compliance en vrijwillig neemt toe, mede door Artikel 6 van het Akkoord van Parijs en sectorale regelingen zoals CORSIA voor de luchtvaart [1][3].
Projecttypen en kwaliteit van CO₂-rechten
CO₂-rechten komen voort uit twee hoofdcategorieën projecten:
• Verwijdering (removals): CO₂ wordt fysiek uit de atmosfeer gehaald en langdurig opgeslagen (bijv. biochar, mineralisatie, CCS).
• Vermijding (avoidance): emissies die anders zouden plaatsvinden worden voorkomen (bijv. natuurprojecten of hernieuwbare energie in bepaalde contexten).
Na kritische evaluaties in 2023–2024 is de vraag sterk verschoven naar credits met hoge integriteit: met aantoonbare additionaliteit, robuuste monitoring en zo veel mogelijk permanente opslag. Additionaliteit betekent meetbaar, permanent, aanvullend (zou niet zonder financiering plaatsvinden) en onafhankelijk geverifieerd. Ecosystem Marketplace rapporteert dat de markt zich herstelt met een nadruk op kwaliteit; prijsdalingen bleven beperkt (ongeveer 5,5%) terwijl retirements stabiel bleven, wat duidt op veerkrachtige vraag [2][4].
Integriteit staat centraal: ICVCM en VCMI
De Integrity Council for the Voluntary Carbon Market (ICVCM) introduceerde de Core Carbon Principles (CCPs): een ‘standaard der standaarden’ die minimale kwaliteitseisen vastlegt voor programma’s en projectcategorieën. De eerste CCP-gelabelde credits zijn in de markt en verhandelen met een (bescheiden) premie, waarbij in 2025 verdere schaalverwachting bestaat [3].
Aan de vraagzijde helpt de VCMI Claims Code organisaties om transparant en geloofwaardig te communiceren over hun gebruik van CO₂-rechten, zodat bijdragen aan klimaatprojecten niet worden gepresenteerd als vervanging van interne emissiereducties [3].
Digitalisering en transparantie
De markt zet stappen richting digitalisering. Tokenization (gevoelige informatie wordt omgezet naar een unieke, niet-gevoelige code of digitale representatie, een ’token’ genoemd) en ketenregistratie kunnen de traceerbaarheid van CO₂-rechten vergroten, dubbele telling voorkomen en realtime rapportage ondersteunen. Nieuwe infrastructuur en API’s beloven betere koppeling met ESG-rapportage en snellere ‘retirements’, al blijft zorgvuldige governance noodzakelijk [5].
Aansluiting op regelgeving en beleid
Artikel 6 werkt richting internationale interoperabiliteit tussen vrijwillige en nalevingsmarkten. Tegelijkertijd stimuleren Europese kaders zoals de CSRD betere datakwaliteit en assurance in rapportages, wat de vraag naar geverifieerde CO₂-rechten verder kan versterken. Voor de luchtvaart blijft CORSIA een belangrijke vraagmotor doordat maatschappijen credits moeten inkopen voor emissies boven de baseline [1][3].
Sociaal-ecologische waarborgen en voordeelverdeling
Hoge integriteit gaat verder dan klimaat. Steeds meer aandacht gaat uit naar eerlijke “benefit sharing” met lokale gemeenschappen, inheemse rechten, en safeguard-procedures. Studies benadrukken dat transparantie over voordeelverdeling vaak nog tekortschiet, terwijl VN-initiatieven (zoals UNDP’s High-Integrity Carbon Markets Initiative) juist sturen op sterke milieu- én sociale waarborgen [7][8].
Prijstrends en vraag: kwaliteit loont
Hoewel volumes in 2024 zijn gedaald door herijking van kwaliteit, is de kernvraag naar hoogwaardige credits relatief veerkrachtig gebleven. Rapportages tonen een lichte algemene prijsdaling, maar een duidelijke premie voor credits met hogere integriteit en voor nature-based verwijderingsprojecten. Naar verwachting zetten deze kwaliteitsgedreven prijsverschillen in 2025 door [2][4].
Praktische aanpak voor organisaties
- Prioriteer eigen emissiereducties in lijn met wetenschappelijk onderbouwde doelen (SBTi) en gebruik bijdragen aan klimaatprojecten aanvullend.
- Hanteer due diligence op projectniveau: additionaliteit, MRV, permanence, risico’s (leakage), sociale waarborgen.
- Geef voorrang aan programma’s en projectcategorieën met (verwachte) CCP-conformiteit en maak claims conform de VCMI Claims Code.
- Zorg voor transparante rapportage (CSRD) en voorkom misleidende termen; focus op feitelijke bijdrage in plaats van absolute neutraliteitsclaims.
Verken digitalisering waar passend (tokenization/traceerbaarheid), maar koppel dit aan stevige governance.
Conclusie
De vrijwillige CO₂-markt is in transitie: minder volume-hype, meer integriteit. Door te investeren in duurzame klimaatprojecten met hoge kwaliteitseisen en transparante communicatie, kunnen organisaties tastbare klimaatimpact realiseren én reputatierisico’s beperken. Met CCP’s, VCMI en betere aansluiting op beleid groeit het fundament onder een betrouwbare markt.
Bronnen
[1] World Bank, State and Trends of Carbon Pricing 2025:
[2] Forest Trends / Ecosystem Marketplace, State of the Voluntary Carbon Market 2025:
[3] The Climate Trust, Carbon Market Trends for 2025 (18 dec 2024):
[4] We Mean Business Coalition, State of the Voluntary Carbon Market 2025 (samenvatting EM, juni 2025):
[5] Carbonmark, The State of the Voluntary Carbon Market in 2025 (22 jul 2025):
[7] Öko-Institut (2023), Assessing transparency and integrity of benefit sharing:
[8] UNDP (2024), High-Integrity Carbon Markets Initiative – FAQ:
