De CO₂-Prestatieladder is een bewezen instrument om CO₂-reductie te stimuleren in de bedrijfsvoering en op projecten. Met de nieuwe handreiking krijgen aanbesteders duidelijke richtlijnen om de ladder op een juridisch correcte en effectieve manier in te zetten. Het document bevat onder meer een concreet stappenplan, voorbeeldteksten voor aanbestedingsleidraden en contracten, en uitleg over de CO₂-ambitieniveaus waarmee inschrijvers zich kunnen onderscheiden.
Samen werken aan CO₂-reductie
Door het gunningscriterium CO₂-Prestatieladder toe te passen, kunnen aanbesteders leveranciers belonen die concrete CO₂-reductie realiseren tijdens de uitvoering van projecten. Dit maakt duurzaam inkopen tastbaar en geeft invulling aan de klimaatambities van de overheid.
Vernieuwing en overgang
De handreiking sluit aan bij het vernieuwde Handboek CO₂-Prestatieladder 4.0, dat werkt met drie treden: reductie binnen de eigen organisatie, reductie in de keten en reductie naar nul in 2050. Ook wordt de overgangsregeling van versie 3.1 naar 4.0 toegelicht, zodat aanbesteders en marktpartijen zich tijdig kunnen voorbereiden.
Omdat de meeste organisaties in 2025 nog niet zijn gecertificeerd volgens versie 4.0, raadt SKAO aanbestedende diensten af om vóór 14 januari 2026 aan te besteden met 4.0. Tot 14 januari 2027 geldt het advies om pas te beginnen met aanbesteden volgens versie 4.0 als de markt er echt klaar voor is.
De overgangsregeling: waarom en wat is het?
De overgang naar versie 4.0 vraagt behoorlijk wat aanpassingen van zowel certificaathouders, aanbestedende diensten als certificerende instellingen (ci’s). Om deze transitie zo soepel mogelijk te laten verlopen, hebben ze gekozen voor een gefaseerde overgangsregeling naar versie 4.0 van in totaal drie jaar, vanaf het moment dat versie 4.0 op 14 januari 2025 gepubliceerd is. Deze termijn biedt betrokken partijen ruim de tijd om zich te verdiepen in versie 4.0 en te voldoen aan de nieuwe normen.
Wat betekent de overgangsregeling voor certificaathouders?
Certificaathouders krijgen de tijd om zich na de lancering te oriënteren op de nieuwe versie van de CO2-Prestatieladder. We adviseren om deze tijd ook echt te nemen en geen overhaaste beslissingen te nemen. Het eerste halfjaar kunnen organisaties sowieso nog geen audit krijgen volgens versie 4.0, omdat CI’s hier dan nog niet voor bevoegd zijn. In het geval er wordt samengewerkt met een externe adviseur, is het handig om deze te betrekken bij het oriëntatieproces.
Aan de slag met nieuwe normen
Na deze oriëntatie is het zaak dat certificaathouders aan de slag gaan met het vertalen van de nieuwe norm naar hun ambities, doelen en maatregelen. Voor de meeste bedrijven die nu op niveau 3 zijn gecertificeerd zal gelden dat ze met vergelijkbare inspanning in aanmerking komen voor trede 1 van versie 4.0.
Voor partijen die op niveau 4 of 5 van de 3.1-versie gecertificeerd zijn, zal de omschakeling groter zijn. Trede 2 en 3 van versie 4.0 vragen namelijk een aanzienlijk hoger ambitieniveau, met name met betrekking tot scope 3-emissies en emissies buiten de waardeketen (overige beïnvloedbare emissies). Hoe groot de aanpassingen zullen zijn, zal onder meer afhangen van de omvang van de organisatie en de sector waarin de certificaathouder actief is.
Twee jaar nog 3.1-audits, drie jaar om over te stappen
Vanaf 14 januari 2027 is het niet meer mogelijk dat certificaathouders nog 3.1-audits laten uitvoeren. De eerste audit daarna zal dus een 4.0-audit zijn. Hierdoor is het mogelijk dat er tot en met januari 2028 nog geldige 3.1-certificaten zijn. De totale overgangstermijn is dus maximaal drie jaar.
Aansluiting op internationale standaarden
Handboek 4.0 sluit beter aan bij wereldwijde kaders zoals het Greenhouse Gas Protocol (GHG) en Science-Based Targets (SBTi), waardoor het makkelijker is om de CO₂-Prestatieladder te combineren met andere duurzaamheidsstrategieën.
Daarnaast biedt de 4.0 versie meer aansluiting bij andere richtlijnen en wetgeving. Bijvoorbeeld, als je ISO 14001 gecertificeerd bent, voldoe je al aan veel eisen van de CO₂-Prestatieladder 4.0. Ook komt de certificering voor handboek 4.0 overeen met de vereisten van de CSRD, met name de ESRS E1.
Bron: CO2-Prestatieladder
Bij vragen of meer informatie?
Roeland Vervloet en Nathalie Geerts staan klaar om te ondersteunen. Zij hebben beiden de opleiding Adviseren met de CO2-Prestatieladder gevolgd via Stichting Stimular en zijn gecertificeerd.
Deze opleiding is gebaseerd op het nieuwe handboek CO2-Prestatieladder 4.0 dat vanaf eind januari 2025 van kracht is. Verdieping op onderwerpen als effectieve implementatie van energie- en CO2-management en hoe klanten op niveau 4 en 5 van het oude handboek te begeleiden naar trede 2 en trede 3 van het nieuwe handboek.
- Relatie tussen CO2-prestatieladder en scope 3
- Nieuw handboek CO₂-Prestatieladder: Wat verandert er voor organisaties?
- Hoe sluit de CO₂-Prestatieladder aan op Europese klimaatwetgeving?
