In een tijd waarin duurzaamheid steeds belangrijker wordt voor bedrijven én consumenten, is inzicht in de CO₂-impact van producten cruciaal. Transparantie in de keten is de sleutel om emissies te meten, te reduceren en te voldoen aan wet- en regelgeving – én om echte impact te maken.
Maar wat is een Product Carbon Footprint (PCF) precies? En hoe past dit in een bredere duurzaamheidsstrategie? Dit blog legt het uit: van standaarden en berekeningsmethoden tot de voordelen van emissietracking en handige tools om het proces te stroomlijnen. Of je nu een bedrijf bent dat haar impact wil meten, een duurzaamheidsprofessional die werkt met het Greenhouse Gas Protocol, of gewoon nieuwsgierig bent naar hoe producten bijdragen aan wereldwijde emissies – deze uitleg helpt jou om PCF’s te begrijpen, berekenen en toepassen.
Wat is een Product Carbon Footprint?
Een Product Carbon Footprint (PCF) geeft de totale uitstoot van broeikasgassen (GHG) weer gedurende de hele levenscyclus van een product – van grondstofwinning tot end-of-life verwerking. Dit wordt uitgedrukt in CO₂-equivalent (CO₂e) en biedt een gestandaardiseerde manier om de klimaatimpact van producten te vergelijken.
Hoe bereken je een CO₂-footprint van een product?
Bij het berekenen van een PCF worden directe en indirecte emissies meegenomen, zoals:
- Grondstoffen – emissies bij winning en verwerking
- Productie – energie- en materiaalgebruik tijdens fabricage
- Transport & distributie – emissies in de keten
- Gebruik – energieverbruik tijdens gebruik (bijv. elektronica)
- End-of-life – emissies bij afvalverwerking, recycling of stort
Bij het opnemen van een Product Carbon Footprint (PCF) binnen een duurzaamheidsstrategie is het essentieel om eerst de systeemgrenzen te definiëren, bijvoorbeeld Cradle-to-Gate (van grondstof tot productie) of Cradle-to-Grave (volledige levenscyclus inclusief gebruik en end-of-life). Cradle-to-Gate is handig voor halffabricaten, terwijl Cradle-to-Grave beter geschikt is voor externe rapportage.
Vervolgens verzamel je data: start met primaire gegevens uit eigen processen en van leveranciers, aangevuld met secundaire data uit erkende bronnen. Op basis hiervan bereken je de emissies met behulp van conversiefactoren en erkende methodieken zoals ISO 14067 of het GHG Protocol Product Standard. Voor efficiëntie en schaalbaarheid is het raadzaam om tools en softwareoplossingen te gebruiken die automatisering en consistente berekeningen mogelijk maken.
Internationale standaarden voor PCF
Voor een betrouwbare en geloofwaardige aanpak is het belangrijk te werken volgens erkende normen:
- ISO 14040 & 14044 – Richtlijnen voor Life Cycle Assessment (LCA).
- ISO 14067 – Specifieke eisen voor het berekenen en rapporteren van een PCF.
- PAS 2050 – Britse standaard voor product-CO₂-voetafdrukken.
- GHG Protocol Product Standard – Wereldwijd erkend raamwerk voor productniveauemissies.
PCF en het GHG-protocol
Om consistentie en geloofwaardigheid te waarborgen, moeten PCF’s aansluiten bij erkende standaarden zoals het GHG Protocol. Dit raamwerk verdeelt emissies in drie scopes:
- Scope 1 – directe emissies (bijv. eigen productie, voertuigen)
- Scope 2 – indirecte emissies van ingekochte energie
- Scope 3 – overige indirecte emissies in de keten (grondstoffen, transport, gebruik, afval)
Daarnaast is er de GHG Protocol Product Standard, specifiek voor productniveauberekeningen. Deze sluit aan op de Corporate Standard en helpt bedrijven om Scope 3-rapportages te verbeteren.
PCF en Science Based Target initiative
De Product Carbon Footprint speelt een belangrijke rol binnen het Science Based Targets initiative (SBTi)-framework, vooral in relatie tot Scope 3-emissies en het opstellen van reductiedoelstellingen. Hier zijn de kernpunten:
Transparantie en basis voor doelstellingen
- Het SBTi-framework vereist dat bedrijven hun uitstoot in Scope 1, 2 en 3 in kaart brengen. Voor veel bedrijven zit meer dan 90% van de emissies in Scope 3 (waardeketen).
- De PCF geeft inzicht in de emissies die aan een specifiek product zijn toe te schrijven, inclusief grondstoffen, productie, transport en gebruiksfase. Dit detailniveau is cruciaal om reductiemogelijkheden te identificeren en prioriteiten te stellen.
Ondersteuning bij Scope 3-verplichtingen
Als Scope 3 meer dan 40% van de totale uitstoot bedraagt, zijn bedrijven verplicht om ook hier kortetermijndoelstellingen te formuleren volgens SBTi. PCF helpt om deze doelstellingen concreet en meetbaar te maken.
Integratie in SBTi-strategie
Het meten van PCF is geen expliciete eis van SBTi, maar het wordt gezien als een praktisch instrument om de waardeketenemissies te reduceren. Zonder inzicht in productniveau-emissies is het moeilijk om effectieve reducties door te voeren.
Link met Carbon Credits en net-zero
Voor resterende emissies na maximale reductie (typisch ~10%) kunnen bedrijven compensatie overwegen via carbon credits. PCF helpt om te bepalen welke producten of processen prioriteit hebben voor reductie versus compensatie[3].
Waarom zijn PCF’s belangrijk?
Inzicht in de CO₂-footprint van producten helpt bedrijven én consumenten om betere keuzes te maken. Voor bedrijven betekent dit dat zij hun keten kunnen optimaliseren door emissie-hotspots te identificeren, reductiestrategieën te ontwikkelen via materiaalinnovatie en efficiëntere productie, en transparantie te bieden aan klanten met duidelijke communicatie over klimaatimpact. Door productemissies te meten en te verlagen, zet je stappen richting net-zero, voldoe je aan ESG-regelgeving en draag je actief bij aan internationale klimaatdoelen.
Belangrijkste voordelen van PCF-integratie
Het meten van productemissies biedt diverse voordelen. Bedrijven kunnen levenscyclusdata en berekeningen op schaal automatiseren, waardoor betrouwbare LCA-resultaten beschikbaar zijn, zelfs bij variabele input. Dit maakt het mogelijk om producten te ontwerpen en optimaliseren met een lagere impact en ambitieuze, maar haalbare productdoelen te stellen. Zo wordt duurzaamheid niet alleen een verplichting, maar een strategisch voordeel.
Concurrentievoordeel en vertrouwen
Consumenten en investeerders kiezen steeds vaker voor duurzame bedrijven. Door productemissies te meten en actief te verlagen, versterk je je merk door transparantie en verantwoordelijkheid te tonen. Dit onderscheidt je met onderbouwde duurzaamheidsclaims en speelt in op de groeiende vraag naar producten met een lage CO₂-impact. Het resultaat: meer vertrouwen, een sterker imago en een duidelijke positie in een competitieve markt.
Efficiëntere keten en kostenbesparing
Het inzicht in een PCF maakt het mogelijk emissie-hotspots te identificeren en verbeteringen door te voeren. Denk aan minder materiaalverspilling en lager energieverbruik in productie en logistiek, efficiëntere processen door leveranciers en transport met lage impact te kiezen, en het vervangen van grondstoffen door alternatieven met een lagere emissie-intensiteit. Deze maatregelen leiden niet alleen tot een lagere klimaatimpact, maar ook tot kostenbesparingen en een robuustere supply chain.
PCF vs. LCA – Wat is het verschil?
- PCF richt zich uitsluitend op broeikasgasemissies (CO₂e) en volgt standaarden zoals ISO 14067 en GHG Protocol.
- Life Cycle Analysis kijkt breder naar milieu-impact, zoals watergebruik, grondstoffen en vervuiling, en volgt ISO 14040/44.
Klantcase: Op naar transparantie, inzicht en échte verduurzaming!
Vanuit een proactieve benadering werkt Frio Food aan het verkleinen van haar milieu-impact, met de berekening van de Corporate Carbon Footprint als vertrekpunt. Hun duurzaamheidsbeleid richt zich op het verlagen van de ecologische voetafdruk en het bevorderen van een circulaire economie.
Frio Food Inspirators heeft ons gevraagd te helpen bij het opstellen van PCF’s om meer inzicht te krijgen in de milieu-impact van hun vriesverse producten. De inzichten uit dit onderzoek stelt Frio Food in staat om haar productimpact beter te begrijpen en hier transparant over te communiceren richting klanten. Daarnaast helpen ze bij het formuleren van science-based targets want sinds 2023 heeft Frio Food zich gecommitteerd aan het SBTi. V
Meten is stap één – reduceren is waar het verschil wordt gemaakt. Het meten van een Product Carbon Footprint (PCF) is meer dan een duurzaamheidsinitiatief. Het biedt bedrijven strategische, financiële én compliancevoordelen – en helpt om daadwerkelijk milieueffecten te reduceren.
Meer informatie
- Jouw carbon accounting afstemmen op SBTi: een praktische gids voor geloofwaardige net-zero strategieën
- Hoe ondersteunen (nieuwe) subsidies duurzaam ondernemen?
- Slim verduurzamen ondanks netcongestie: zo pakt het mkb het aan!