Het spanningsveld tussen vraag en aanbod is een constante factor op alle markten. Maar waar worden deze twee door beïnvloed als we kijken naar Garanties van Oorsprong (GvO’s)?
Eind 2022 beleefden Garanties van Oorsprong (GvO’s) een prijsstijging als nooit tevoren. In de grafiek hieronder kun je zien hoe de prijzen, na in 2020 en 2021 relatief laag te zijn gebleven, omhoogschoten en een jaar later 10 EUR bereikten, een piek in een kwestie van maanden. Duik je hier dieper in dan komen er elementen aan het licht die een rol spelen in deze volwassen wordende markt.
Weer of geen weer: hoe weerpatronen de GvO-prijzen beïnvloeden
Eerst moeten we het over het weer hebben. Hernieuwbare energie en het aanbod van GvO’s zijn grotendeels afhankelijk van de beschikbaarheid van wind en zon en soms ook neerslag – en 2022 was een uitzonderlijk droog jaar. Het tekort aan sneeuw en regen in Scandinavië en Zuid-Europa beperkte de productie van waterkracht aanzienlijk en droeg bij aan de recordhoge GvO-prijzen. Toen de omstandigheden normaliseerden en de productie toenam, daalden de prijzen terug naar bijna historische niveaus.
Zelfs in normale productiejaren hebben de seizoenen ook invloed op het aanbod van hernieuwbare energie en GvO’s, net als stormen, droogte en grootschalige verstoringen zoals El Niño. Deze patronen worden steeds grilliger of extremer als gevolg van klimaatverandering, waardoor ze moeilijker te voorspellen zijn.
Dan is er nog het seizoensgebonden energieverbruik. Een ijzige winter betekent extra vraag naar verwarming. De Scandinavische landen ervaren bijvoorbeeld meestal hun hoogste elektriciteitsverbruik eind januari en begin februari, wanneer de kou het hardst toeslaat.
Kortom, een hoger aanbod van hernieuwbare energie correleert met lagere energie- en GvO-prijzen, terwijl een grotere vraag de prijzen vaak dienovereenkomstig verhoogt. Als het gaat om GvO’s, komt er echter meer bij kijken.
Risicobeheer in een volatiele markt
Onthoud altijd dat markten uit mensen bestaan – en dat mensen onvoorspelbaar zijn. Tijdens de piek in 2022 was er een sterke psychologische component. Toen de prijsstijging begon, kwamen de zaken snel in een stroomversnelling toen producenten, consumenten, handelaren, adviseurs en iedereen daartussenin zich inspanden om voorop te lopen. De prijs van een GvO veranderde binnen het uur.
Het tekort aan productie duwde de wijzerplaat verder omhoog. Energieproducenten verkopen hun GvO’s vaak maanden van tevoren, op basis van historische productiegegevens. Toen het door droogte veroorzaakte tekort aan het licht kwam, realiseerden veel producenten, zelfs degenen die volgens conservatieve schattingen hadden verkocht, zich dat ze tekort kwamen en elders certificaten moesten kopen om ervoor te zorgen dat ze hun verplichtingen konden nakomen.
Tegelijkertijd waren inkopers op zoek naar certificaten om hun verbruik te dekken, waarbij velen veel hogere bedragen moesten betalen dan ze hadden verwacht.
Voor de inkoop is timing de sleutel. Hoewel sommige bedrijven gewend zijn aan inkoopcycli met vooraf bepaalde inkoopdata, kan wendbaarheid maar ook spreiding over het jaar hen helpen de kosten te verlagen.
Voorkeuren en eisen van kopers
De ene GvO is de andere niet. Vintage, technologie, locatie en andere variabelen kunnen de prijs van de certificaten beïnvloeden, vooral wanneer bedrijven willen voldoen aan bepaalde keurmerken (CO2-prestatieladder).
RE100 is misschien wel het beste voorbeeld van een enkele organisatie die de vraag subtiel beïnvloedt. In de laatste update van de technische criteria heeft het bedrijfsinitiatief eisen ingevoerd voor de ouderdom van elektriciteitscentrales en de duurzaamheid van bepaalde soorten hernieuwbare elektriciteit, waardoor de pool van certificaten die de leden – grote zakelijke energieverbruikers – kunnen kopen om aan de regels te voldoen, is verminderd.
Heeft nieuwe regelgeving invloed op de prijs van GvO’s?
Regelgeving speelt een steeds prominentere rol in de vraag naar GvO’s. We hebben het hierover de stimulans van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die bedrijven verplicht hernieuwbare energie dus GvO’s te gebruiken, wat mogelijk van invloed kan zijn op de prijs ervan.
En een toenemend aantal bedrijven schakelt al over op hernieuwbare energiebronnen, gestimuleerd door duurzaamheidsnormen, druk van belanghebbenden, klantvoorkeuren en andere factoren. Dit alles versnelt de noodzaak om Scope 2-emissies te verminderen.
Meer hernieuwbare productie, meer GvO-aanbod
In 2023 zorgde de extra windcapaciteit voor een sterke toename van de productie in verschillende landen, met name Frankrijk, Duitsland en Nederland. Zonne-energie kende ook een aanzienlijke opleving in Spanje. Bovendien is Griekenland toegetreden tot de Vereniging van Uitgevende Instanties (AIB), waardoor er extra volume op de Europese interne markt komt.
In tegenstelling tot wat we tijdens de piek van 2022 zagen, kende 2023 een overvloedige productie. De capaciteit nam toe en de productie van waterkracht werd genormaliseerd, dat onder andere resulteerde in lagere prijzen.
Prijsindicatie september Garanties van Oorsprong
Tot nu toe lijkt 2024 stabiel. De prijs van GvO’s is tot rust gekomen en voorlopig lijkt de volatiliteit te zijn afgenomen.
- EU (wind/zon): € 1,10 (nog productie 2023 die voor heel 2024 kan worden ingezet);
- NL (wind/zon): € 3,20 (productie 2024).
Gezien de nog steeds relatief lage GvO-prijzen is het ook mogelijk en ook interessant om nu een prijs vast te leggen voor 2025. En pas in 2025 af te rekenen.
Meer informatie? Mail Peter Bleeker.