Door toenemende eisen op het gebied van transparantie richting consumenten en veranderende rapportageverplichtingen groeit de behoefte aan het nauwkeurig berekenen en communiceren van een Product Carbon Footprint. In dit artikel nemen we je mee in de belangrijkste concepten, methodieken en praktijkvoorbeelden van hoe bedrijven de CO₂-footprint van hun producten meten – en inzetten om daadwerkelijk verandering teweeg te brengen.
Een Product Carbon Footprint (PCF) – oftewel de CO₂-footprint van een product – brengt de totale uitstoot van broeikasgassen (GHG) in kaart die samenhangen met de volledige levenscyclus van een product.
Het helpt bedrijven om de klimaatimpact van specifieke producten, materialen of leveranciers te analyseren en gerichte reductiemogelijkheden te identificeren.
Inzicht in de Corporate Carbon Footprint (CCF) en de Product Carbon Footprint (PCF)
Wat is het verschil tussen een CCF en een PCF?
De Corporate Carbon Footprint (CCF) is de totale uitstoot van broeikasgassen (GHG) als gevolg van de activiteiten van een organisatie. Deze uitstoot wordt doorgaans verdeeld in drie scopes:
- Scope 1 – directe emissies (bijv. eigen wagenpark of productieprocessen),
- Scope 2 – indirecte emissies van aangekochte energie,
- Scope 3 – overige indirecte emissies binnen de waardeketen (zoals transport of inkoop van grondstoffen).
Een CCF geeft de mogelijkheid gerichte verbeterkansen te identificeren en beter onderbouwde beslissingen te nemen voor het reduceren van emissies als onderdeel van de klimaatstrategie.
Een Product Carbon Footprint (PCF) richt zich daarentegen op de uitstoot die specifiek aan één product kan worden toegeschreven, over de volledige levenscyclus: van grondstofwinning, productie en distributie tot gebruik en afvalverwerking.
Levenscyclusanalyse (LCA) als basis voor de CO₂-footprint van een product
Wat is een levenscyclusanalyse?
Een Life Cycle Assessment (LCA) – of levenscyclusanalyse – is een methode om de milieu-impact van een product over de hele levenscyclus te evalueren. Een PCF is een vorm van LCA die zich specifiek focust op broeikasgasemissies.
Typische fasen die worden meegenomen in een LCA zijn:
- Grondstofwinning (extractie van materialen en ingrediënten)
- Materiaalverwerking (omzetting naar bruikbare componenten)
- Assemblage (het produceren van het eindproduct)
- Transport en distributie (van fabriek tot eindgebruiker)
- Gebruik (bijv. energieverbruik tijdens gebruik)
- End-of-life (recycling, hergebruik of afvalverwerking)
Het meten en rapporteren van een Product Carbon Footprint
PCF-methodologieën: voor het berekenen van de CO₂-footprint van een product bestaan er verschillende (inter)nationale standaarden:
- GHG Protocol Product Standard – wereldwijd erkende methodiek voor productniveau-emissies
- PAS 2050 – Britse standaard voor levenscyclusanalyse van producten
- ISO 14067 – internationale norm voor de kwantificering van een product-CO₂-footprint
Daarnaast zijn er bredere LCA-methodes die ook CO₂-emissies dekken, zoals ISO 14040/44 of de Europese Product Environmental Footprint (PEF).
Het GHG Protocol als basis
Het Greenhouse Gas (GHG) Protocol is een breed geaccepteerd raamwerk voor het meten en beheren van emissies:
- Standaardaanpak voor het berekenen van emissies, wat zorgt voor consistentie en geloofwaardigheid
- Ondersteunt zowel bedrijfsbrede als productgerichte CO₂-metingen
- Sluit aan op best practices binnen de sector
- Vergemakkelijkt transparantie en vergelijkbaarheid, en helpt bij het integreren van emissiedata in duurzaamheidsstrategieën
Hoe bereken je de CO₂-footprint van een product?
Hieronder een beknopt overzicht van de stappen om een PCF te berekenen via een LCA-benadering:
Stap 1: Stel de systeemgrenzen vast
Bepaal of het onderzoek cradle-to-gate (van grondstof tot de fabriekspoort) of cradle-to-grave (volledige levenscyclus) dekt. Dit zorgt voor duidelijkheid over welke emissiebronnen worden meegenomen.
Stap 2: Breng emissiebronnen in kaart en verzamel data
Stel per levenscyclusfase vast welke activiteiten emissies genereren. Verzamel vervolgens zoveel mogelijk primaire data (bijv. eigen verbruiksdata), en vul dit aan met betrouwbare secundaire data (zoals emissiefactoren). Denk hierbij aan:
- Energieverbruik
- Materiaalsamenstelling
- Transportafstanden en -methodes
- Afval en verwerking
Stap 3: Zet activiteitendata om in CO₂e-emissies
Gebruik erkende emissiefactoren om de verzamelde data om te rekenen naar CO₂-equivalenten. Idealiter gebruik je directe data uit de keten, hoewel dat soms lastig te verkrijgen is. Automatisering (zoals LCA-software) kan dit proces vergemakkelijken.
Stap 4: Analyseer en rapporteer de resultaten
Verwerk de emissieresultaten in een rapport, inclusief alle aannames, datakwaliteit en toegepaste methodiek. Zo’n rapport vormt de basis voor het identificeren van emissie-hotspots en het volgen van verbeteringen in de tijd.
Door deze gestructureerde aanpak te volgen kan je als organisatie niet alleen jouw impact meten, maar ook effectief reduceren. Het vormt bovendien de basis voor geloofwaardige communicatie en transparante verslaglegging.
Hoe hangen PCF en science-based targets met elkaar samen?
Scope 3-emissies en PCF: Veel bedrijven hebben het grootste deel van hun emissies in Scope 3 (indirecte emissies in de waardeketen).
De PCF valt onder Scope 3, bijvoorbeeld bij aangekochte goederen en diensten (categorie 1), gebruik van verkochte producten (categorie 11), of einde levensduur (categorie 12).
Voor een SBT moeten bedrijven vaak Scope 3-emissies reduceren, en daarvoor is inzicht in de PCF cruciaal.
Reductiedoelen per product of productgroep: Door PCF’s te meten, kunnen bedrijven gerichte reductiedoelen stellen per product of productlijn. Dit helpt bij het onderbouwen van bredere SBT’s en het aantonen van voortgang.
Transparantie en rapportage: SBTi vereist dat bedrijven hun voortgang transparant rapporteren.
PCF’s bieden meetbare data die gebruikt kunnen worden in rapportages en communicatie.
Innovatie en productontwikkeling: Inzicht in PCF stimuleert duurzaam productontwerp en keuze van leveranciers met lagere emissies, wat bijdraagt aan het behalen van SBT’s.
Transparant rapporteren van een Product Carbon Footprint
Heldere en onderbouwde communicatie over duurzaamheid wordt steeds belangrijker. CO₂-footprints op productniveau, gebaseerd op een degelijke LCA, vormen steeds vaker de basis vóórdat bedrijven klimaatinspanningen communiceren naar buiten toe. Een geverifieerde PCF – bijvoorbeeld door een externe partij – verstevigt bovendien de geloofwaardigheid van rapportages aan stakeholders, of het nu gaat om duurzaamheidsverslagen of claims op productverpakkingen.
En merken die eerlijk en duidelijk communiceren over de klimaatimpact van hun producten – of die nu positief of negatief is – bouwen vertrouwen op bij klanten en stimuleren verantwoordelijkheid binnen hun sector.
Op naar transparantie, inzicht en échte verduurzaming!
In 2025 werken wij samen met Frio Food Inspirators om meer inzicht te krijgen in de milieu-impact van hun vriesverse producten.
De inzichten uit dit onderzoek stellen Frio Food in staat om hun productimpact beter te begrijpen en hier transparant over te communiceren richting klanten. Daarnaast helpen ze bij het formuleren van science-based targets want sinds 2023 heeft Frio Food zich gecommitteerd aan het SBTi. Vanuit een proactieve benadering werkt Frio Food aan het verkleinen van haar milieu-impact, met de berekening van de Corporate Carbon Footprint als vertrekpunt. Hun duurzaamheidsbeleid richt zich op het verlagen van de ecologische voetafdruk en het bevorderen van een circulaire economie.
Meer informatie
- Artikel Een organisatie-footprint, een product carbon footprint en een life cycle assessment?
- Artikel Carbon accounting: de juiste gegevens en kwaliteit
- Whitepaper CO2-footprint en de drie scopes
