Het nieuwste Omnibus vereenvoudigingspakket van de Europese Commissie heeft het debat over de balans tussen concurrentievermogen en duurzaamheidsverplichtingen opnieuw aangewakkerd. Hoewel het gepositioneerd is als een maatregel om de nalevingslasten te verlichten, kunnen de wijzigingen de verplichte duurzaamheidsinspanning van Europese bedrijven herdefiniëren of zelfs afzwakken.
Het Omnibus-pakket stelt namelijk voor de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) en de EU Taxonomy te versimpelen.
Impact op rapportage onder de CSRD
De vereisten van de CSRD verplichten bedrijven om vanaf 2024 gegevens te rapporteren in 2025, voornamelijk met behulp van de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) die de belangrijkste meetwaarden en richtlijnen bieden voor de vereiste openbaarmakingen.
Het Omnibus-pakket vereenvoudigt het rapportageproces onder de CSRD aanzienlijk. Volgens de EC wordt verwacht dat de wijzigingen de administratieve last met 25% in het algemeen en met ongeveer 35% voor kleine en middelgrote ondernemingen zullen verminderen.
Belangrijkste wijzigingen in een oogopslag
CSRD – terugschroeven van duurzaamheidsrapportage
- De rapportagedrempel is verhoogd naar bedrijven met 1.000+ werknemers (voorheen 250+).
- 80% van de bedrijven hoeft niet langer te rapporteren onder de CSRD.
- Sector-specifieke duurzaamheidsrapportage wordt niet ingevoerd.
- Gegevensverzoeken voor grotere bedrijven worden beperkt, waardoor de nalevingslasten verminderen.
CSDDD – verzwakte Due Diligence richtlijn
- Nu alleen van toepassing op directe zakenpartners (Tier 1), met uitsluiting van indirecte leveranciers.
- Boetes worden proportioneel in plaats van gebaseerd op omzet.
- Bepalingen over civiele aansprakelijkheid zijn aanzienlijk verzwakt.
- Beoordelingscycli zijn verlengd tot vijf jaar, waardoor strengere handhaving wordt uitgesteld.
Taxonomie rapportage teruggeschroefd
- 80% van de bedrijven is uit de reikwijdte verwijderd, met verplichtingen die nu alleen van toepassing zijn op bedrijven met een omzet van €450M+.
- Geen EU-brede civiele aansprakelijkheid verbonden aan niet-naleving.
Aanpassingen aan het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)
Het corrigeren van de CO2-uitstoot die is vrijgekomen bij de productie van bepaalde goederen buiten de EU, aan de grens.
- 90% van de bedrijven wordt uitgesloten van directe regulering.
- Echter, 99% van de emissies zal nog steeds worden gedekt, waardoor de algehele impact behouden blijft.
- Invoering van een vrijwillig EU-certificeringssysteem.
Hoe wordt het Omnibus-pakket ontvangen?
De reacties zijn gemengd. Verplichte ondernemingen, met name kleine en middelgrote ondernemingen, zijn blij met het verminderde toepassingsgebied en het aantal KPI’s en het uitstel van verplichte rapportage. De verwachte vermindering van de administratieve last van rapportage kan bedrijven ook helpen zich te concentreren op groei en strategische prioriteiten.
Investeerders maken zich echter zorgen over de aard van de vereenvoudigingen die zijn aangebracht in de CSRD-rapportagerichtlijn. De United Nations Principles for Responsible Investment (UNPRI), het European Sustainable Investment Forum (Eurosif) en de Institutional Investors Group on Climate Change (IIGCC) hebben een gezamenlijke verklaring afgegeven waarin wordt gewaarschuwd dat herzieningen van de bestaande regelgeving leiden tot regelgevende onzekerheid en uiteindelijk de herverdeling van kapitaal naar duurzame investeringen, zoals verwacht onder de Europese Green Deal, in gevaar brengen.
Van leiderschap naar achter de feiten aanlopen?
Jarenlang heeft de EU de weg geleid in duurzaamheid, waarbij economische groei werd gebalanceerd met klimaatverplichtingen. Maar deze vereenvoudiging suggereert een verschuiving van proactief leiderschap naar reactieve besluitvorming. Beleidsmakers beweren dat stijgende geopolitieke spanningen, economische vertragingen en wereldwijde regelgeving een flexibelere aanpak vereisen. Maar loopt dan de lange termijnweerbaarheid niet het risico te worden ondermijnd door deze korte termijnverlichting?
De echte uitdaging: middelen, niet alleen regelgeving
Het argument dat duurzaamheidsregelingen de concurrentiekracht van de EU belemmeren, negeert een groter probleem: de beschikbaarheid van middelen. Europa’s zware afhankelijkheid van grondstoffenimport blijft elektrificatie- en decarbonisatie-inspanningen belemmeren. In plaats van duurzaamheidsverplichtingen terug te schroeven, zou de focus eigenlijk niet moeten liggen op het veiligstellen van deze middelen en het versnellen van industriële (energie-) transformatie?
De toekomst van het Omnibus-pakket
Het pakket werd voorgesteld op 26 februari 2025 en moet nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie. Algemeen wordt aangenomen dat het pakket herzieningen zal ondergaan na beoordeling door de twee medewetgevers – het Parlement en de Raad.
Met het wetgevingsproces nog gaande, moeten bedrijven en industrieën beslissen -gaan ze aandringen op sterkere duurzaamheidsverplichtingen of zich aanpassen aan een flexibelere regelgevende omgeving? De EU blijft volhouden dat de groene transitie een prioriteit blijft, maar deze veranderingen brengen onzekerheid met zich mee. Terwijl bedrijven hun ESG-strategieën heroverwegen, zijn transparantie en lange termijnweerbaarheid cruciale factoren.
Meer informatie
- Omnibus I – Europese Commissie
- Omnibus 2 – Europese Commissie
- Versoepeling duurzaamheidsregels: VSME-standaard een kans!
- ESRS – E1 en CSRD